Klimaatvraag: Wordt het nou natter of droger door klimaatverandering?
19 april 2019 17:00 Laatste update: 1 dag, 21 uren geleden
187
Toenemende droogte, stortbuien, hittegolven en juist afname van schaatswinters. Door klimaatverandering stijgt niet alleen de gemiddelde temperatuur, maar verandert extreem weer ook. En die veranderingen hebben vaak grotere gevolgen dan de verschuiving van het gemiddelde. Hoe zit dit precies? Dim Coumou van de Vrije Universiteit Amsterdam en Geert Jan van Oldenborgh van het KNMI geven antwoord.
Coumou onderzoekt hoe klimaatverandering en extreem weer verband houden, waarbij hij onder meer kijkt naar veranderingen in de straalstroom (een wind op grote hoogte in de atmosfeer). Van Oldenborgh onderzoekt na afloop van extreme weersomstandigheden of en hoe die samenhangen met de mondiale klimaatverandering.
Wordt het natter of droger door klimaatverandering?
Het effect op hittegolven en koudegolven is simpel. Door de opwarming worden hittegolven bijna overal heviger. Op veel plekken worden temperaturen bereikt die vroeger zo goed als onmogelijk waren. Koudegolven nemen juist af, maar dit is minder duidelijk omdat in de winter de variaties van jaar op jaar van nature heel groot zijn. Toch kunnen we ook dit meten, en merken: in Nederland krijgen we minder ijs en sneeuw. De kans op een Elfstedentocht is nu veel kleiner dan vroeger.
Hittegolven komen bijna overal vaker voor en worden ook heter. Er zijn een paar uitzonderingen: hittegolven nemen niet toe in een aantal gebieden waar tegenwoordig veel water wordt opgepompt voor de landbouw. Voorbeelden zijn de oostelijke helft van de Verenigde Staten en het noorden van India. Door verdamping van dat vocht blijft het er tijdens zomerhitte koeler en zijn de lokale hittegolven daar nog niet heter dan vroeger toen deze gebieden een stuk droger waren. Dit heet het Irrigation Cooling Effect.
Deze kaart laat de verandering van de hoogste temperatuur van het jaar zien, gemeten in officiële weerstations. De kleuren geven aan of de lokale hittegolven sneller of langzamer in temperatuur stijgen dan de wereldwijde opwarming. Op de meeste plaatsen op aarde worden hittegolven snel heter (oranje/rood). Er zijn een paar uitzonderingen, zoals de oostelijke helft van de VS (blauw). Dit komt door het Irrigation Cooling Effect. (Data: GHCN-D & KNMI Climate Explorer)
In ons gedeelte van Europa daarentegen neemt de temperatuur van hittegolven de laatste vijftig jaar sterk toe. De stijging is zelfs sneller dan we op basis van klimaatmodellen verwachten. We weten nog niet waar die extra snelle stijging door komt.
Deze kaart laat het omgekeerde zien: de verandering van de koudste dagen. Hier is het verband nog sterker: de gemiddelde koudste dagen worden vrijwel overal veel minder koud. (Data: GHCN-D & KNMI Climate Explorer)
Wordt het nou natter of droger?
In Nederland krijgen we steeds hevigere zomerbuien, en ook in de winter regent het harder. Die trend naar intensere buien zie je in grote delen van de wereld en komt doordat warmere lucht meer waterdamp kan vasthouden en dat regent er in een bui in één keer uit.
Dat is ook logisch: Franse onweersbuien zijn heviger dan Nederlandse, en ons weer gaat daar steeds meer op lijken. Frankrijk op zijn beurt krijgt meer tropische buien, die in korte tijd nog meer regen kunnen geven. We denken dat deze hevigere buien ook meer bliksem en hagel geven, maar de metingen zijn nog niet goed genoeg om dat te kunnen bevestigen.