2)
Woningmarkthoogleraar Peter Boelhouwer van de TU Delft steunt de oproep. Hij schreef vorige maand nog een essay, waarin hij bouwsparen aandroeg als een van de oplossingen voor de problemen op de woningmarkt. ,,De nood voor starters is zó hoog. Dit kan helpen.” Ook de Vereniging Eigen Huis juicht een premie op sparen voor de eigen woning toe, maar is er op dit moment geen voorstander van om het complete Duitse bouwspaarsysteeem in Nederland in te voeren.
In de Tweede Kamer zijn CDA en SP positief. ,,Het verkleint de kans op crisis op de woningmarkt”, denkt Sandra Beckerman (SP).
Artikel gaat verder onder het kader
Wat is bouwsparen?
Het idee van bouwsparen is simpel: wie spaart voor een groot project, maakt de investering beter behapbaar. Bouwsparen is vooral in Duitsland populair. Het systeem is veelomvattend: jongeren beginnen vroeg met sparen tegen een vooraf vastgestelde rente. Bij aankoop van een woning kan bij de Sparkasse een lening worden afgesloten, die net zo hoog is als het gespaarde bedrag en versneld moet worden afgelost. Daarbovenop wordt een hypotheeklening afgesloten.
De gevolgen: Duitsers hebben meer eigen geld bij de aankoop en de hypotheken zijn relatief laag. De woningmarkt is daardoor minder gevoelig voor economische tegenwind. Maar ook: Duitsers kopen op latere leeftijd een huis. En er zijn in verhouding minder koophuizen dan in Nederland. In Duitsland is het niet ongewoon dat ouders of grootouders bij de geboorte van een kind beginnen met sparen voor de grootste aankoop die dat kind in zijn of haar leven waarschijnlijk zal doen: de woning. Zodra hun (klein)kind zelf inkomen krijgt, kan het de spaarrekening overnemen.
,,Nederland heeft zo’n beetje de rijkste gepensioneerden van de hele wereld”, zegt Michael Dorner van de Duitse bouwspaarbank Schwäbisch Hall. ,,Het zou toch prachtig zijn als zij op deze manier hun kleinkinderen een stukje op weg zouden kunnen helpen?”
Risico's
Er is in Europa geen land dat zoveel leent voor de eigen woning als Nederland. Dat brengt risico’s met zich mee. Mochten de huizenprijzen in de komende jaren weer dalen, dan kunnen woningen onder water komen te staan, wat betekent dat er bij verkoop een restschuld overblijft.
Dat sparen een manier is om de risico's te verkleinen, daar twijfelt niemand over toch zijn er wel bedenkingen tegen het Duitse initiatief. De huidige lage rentestand bijvoorbeeld: wat heb je aan sparen als de huizenprijzen sneller stijgen dan de rente?
Onder meer Vereniging Eigen Huis wijst op dit ‘achteruit sparen’. De oplossing is simpel, maar ook gevoelig: een flinke spaarpremie vanuit de overheid. ,,Ik vrees dat ik daar op dit moment geen politieke meerderheid voor ga krijgen”, zegt CDA-Kamerlid Erik Ronnes.
Geen snelle oplossing
Als je morgen bouwsparen invoert, is er overmorgen bovendien nog niets gebeurd dat de acute problemen op de huizenmarkt oplost. Het is een oplossing die pas op de lange termijn - lees: als jongeren een aantal jaar met overheidssteun gespaard hebben - vruchten kan gaan afwerpen. ,,Het is geen quick win”, beaamt SP-Kamerlid Beckerman, die bouwsparen best ziet zitten.
Tegenstanders vrezen ook dat bouwsparen een aanslag op de schatkist betekent. ,,Het lijkt mij vrij duur”, zegt GroenLinks-Kamerlid Paul Smeulders. Het klopt: een premie voor iedereen die spaart voor een huis, of een nieuwe warmtepomp, kost geld. ,,Maar uiteindelijk ben je als overheid ook veel minder kwijt aan hypotheekrenteaftrek”, herhaalt Michael Dorner van Schwäbisch Hall. ,,Wij denken dat je onder de streep goedkoper uit bent.”
In Duitsland kost bouwsparen de regering jaarlijks 350 tot 400 miljoen euro, terwijl Nederland meer dan 10 miljard kwijt is aan hypotheekrenteaftrek. ,,En Duitsland heeft vijf keer zoveel inwoners.”