‘Geen gezondheidsschade door falende apneu-apparaten’, aldus onderzoek Philips
Na anderhalf jaar paniek blijkt dat defecte apneu-apparaten van Philips ‘waarschijnlijk’ geen gezondheidsschade veroorzaken. De affaire heeft het bedrijf tot nu 1,3 miljard euro en 70 procent van zijn beurswaarde gekost.
Herman Stil21 december 2022, 12:24
Een Dreamstation apneu-apparaat van Philips Beeld ANP / Rob Engelaar
Een Dreamstation apneu-apparaat van PhilipsBEELD ANP / ROB ENGELAAR
Al anderhalf jaar is Philips, dat zich de afgelopen jaren helemaal heeft toegelegd op medische apparatuur, in de greep van de apneucrisis. Vorig jaar bleek dat isolatieschuim in de Dreamstation-apparaten, die patiënten met ademhalingsproblemen tijdens de slaap gebruiken, kan loslaten. Het deels opgeloste schuim zou ingeademd kunnen worden en mogelijk kankerverwekkend zijn.
Maar dat ligt volgens Philips anders. “Het is zeer onwaarschijnlijk met de huidige kennis en informatie dat er gezondheidsschade kan ontstaan,” zeggen professoren Majorie van Duursen (VU) en Martin van den Berg (Universiteit Utrecht), de onafhankelijke onderzoekers die de zaak voor Philips onder de loep namen.
Het gaat om 5,5 miljoen apparaten, waaronder 85.000 in Nederland – zowel bij zorginstellingen en ziekenhuizen als bij particulieren thuis. Philips heeft sindsdien 1,3 miljard euro opzijgezet om de apparaten te repareren of te vervangen. Begin volgend jaar moet die operatie zijn afgerond.
Te zwaar aangezet
Afgelopen zomer liet Philips al weten dat de gezondheidsschade zeer beperkt zou zijn, maar kon dat toen niet in detail onderbouwen omdat de onderzoeken nog liepen. “Philips heeft aanvankelijk goed gereageerd,” zegt Van den Berg. “Maar in het begin zijn mogelijke problemen misschien te zwaar aangezet. Daardoor is bij het grote publiek en de pers verwarring ontstaan over de gevolgen en zijn enge verhalen ontstaan over de mogelijke effecten van schadelijke stoffen.”
Dat het zo lang heeft geduurd om die te onderkennen, was onvermijdelijk. “Er is nu eenmaal veel tijd gemoeid met onderzoeken naar mogelijke gezondheidsproblemen.” Zo zou nu duidelijk zijn dat n eerdere onderzoeken twee stoffen die vrij konden komen uit het isolatiemateriaal, aanvankelijk verkeerd geïdentificeerd zijn. Eén daarvan bleek, in tegenstelling tot wat eerder werd beweerd, niet kankerverwekkend.
Ozonreinigers
Uit onderzoek aan 60.000 Dreamstations blijkt volgens de onderzoekers dat de risico’s op gezondheidsklachten bij gebruikers van slaapapneu-apparaten in alle gevallen binnen de veiligheidslimieten vallen. Alleen bij het gebruik van ozonreinigers bij het schoonmaken bestaan risico’s dat het schuim loslaat. Ondanks dat Philips het gebruik van ozonreinigers altijd heeft ontraden, werd die methode toegepast in Amerika en Canada, maar nauwelijks in Europa of Azië.
Zelfs bij gebruik van ozon is de kans op aantasting van het isolatieschuim volgens Philips heel klein. Al eerder stelde het bedrijf dat in de Verenigde Staten een half procent van de apparaten die met ozon werden gereinigd problemen ondervonden. In Europa is de kans een op de 2500 apparaten.
Volgens Philips staat nu vast dat 95 procent van de beademingsapparatuur geen gezondheidsschade oplevert. Daarmee komt volgens topman Roy Jacobs voor gebruikers van de Dreamstation een einde aan de onzekerheid. “Nu hebben we ook gegevens over de schadelijkheid van deeltjes van het schuim die los konden komen. Zowel de hoeveelheid van die deeltjes als de chemische samenstelling blijft volgens de tests binnen de veiligheidsmarges. Dat is zeer bemoedigend.”
Schadeclaims
De onderzoeken zullen ook een rol spelen in de juridische zaken die Philips boven het hoofd hangt, zoals van de Amerikaanse Justitie en gezondheidstoezichthouder FDA, die eigen onderzoeken naar de apparaten hebben ingesteld. Daarnaast zijn in de VS en Canada al claimzaken aangekondigd door groepen getroffen patiënten en ook in Nederlands zijn er plannen voor een massaclaim.
Ook circuleren claimplannen van boze beleggers die vanwege de affaire tot nu toe 16 miljard euro zouden zijn kwijtgeraakt. Philips is vanwege de apneu-affaire 70 procent van haar beurswaarde kwijtgeraakt en schrapt vanwege de hoge kosten 4000 banen wereldwijd, waarvan 800 in Nederland. Nadat de onderzoeksresultaten woensdagochtend bekend werden steeg het aandeel met 4 procent.
Philips-topman Jakobs wil niet vooruitlopen op schadeprocedures. “Maar deze uitgebreide en gedegen tests zullen daarbij uiteraard gebruikt worden.”