’In principe is ieder mens onsterfelijk’
Als het aan verouderingsdeskundige Andrea Maier ligt, worden we in de toekomst 130 jaar
Verouderingsonderzoeker Andrea Maier (43) is de hoop van veel mensen. Volgens de internationaal bekende internist, geriater en gerontoloog kunnen we in de nabije toekomst 130 jaar oud worden, of wellicht nog ouder. Als we maar gezond leven en worden geholpen door medicatie en de juiste voedingssupplementen. „De mogelijkheid het leven te verlengen bestaat al.”
WIERD DUK
Andrea Maier woont en werkt sinds mei van dit jaar in Singapore, waar zij leiding geeft aan het Centre for Healthy Longevity. In de snel vergrijzende Aziatische stadstaat is de verouderingsonderzoeker begonnen aan een nieuw, fascinerend project. „Ik ga veertigers en vijftigers jonger maken.”
Pardon?
„Nou ja, ons doel is om gezonde vrijwilligers in zo’n goede lichamelijke staat te brengen – waardoor zij ook jonger worden – dat zij over tien of twintig jaar niet te maken krijgen met allerlei verouderingsziektes die dan op de loer liggen. Singapore wil de inwoners zo lang mogelijk gezond en productief houden. Het gaat ons er niet om jonge mensen nog jonger te maken, maar om hen een therapie aan te bieden die veroudering jaren uitstelt.”
Hoe gaat u dit doen?
„We kijken op allerlei niveaus: wonen, voedsel, bewegen en we testen medicatie: injecties, maar met name pillen, waaronder een nieuw soort ’oplosmiddel’ voor verouderde cellen. Daarmee maken we als het ware het lichaam schoon. De ontwikkelingen in mijn vakgebied gaan zo snel. Ik kom net uit een overleg waarin werd gesproken over medicijnen en preparaten waarvan ik nog nooit had gehoord. Die bleken al op de zwarte markt te worden verkocht.”
U gaat de droom van iedere fanatieke gewichtheffer waarmaken?
„Haha, nou nee, dat zijn toch vooral mannen die graag hun spiermassa willen showen aan de vrouwen. Degenen die zich bij ons laten injecteren, willen weliswaar ook spiermassa kweken, maar ons gaat het er met name om dat de binnenkant jong is. Uiterlijk maakt in principe niet uit, wat mij betreft, hoewel het wel zo is dat wanneer de buitenkant er gezond uitziet, de binnenkant zeer waarschijnlijk ook op orde is.”
Uiterlijk als spiegel van je gezondheid?
„Elke keer als je iemand ziet, maak je een inschatting hoe oud die iemand is. Dat is een goede indicatie voor hoe gezond diegene is en hoelang hij of zij nog te leven heeft. Maar u schat uzelf ook in. Als ik vraag hoe oud u zich voelt en u schat uzelf drie jaar jonger in dan uw kalender leeftijd, dan betekent dit dat u veertig procent kans heeft om langer te leven dan iemand die zich voelt overeenkomstig zijn of haar leeftijd. Dus wanneer anderen u jonger schatten en u schat ook uzelf jonger in, dan leeft u waarschijnlijk langer.”
Andrea Maier promoveerde summa cum laude in Lübeck en nogmaals Leiden. Als 33-jarige werd ze de jongste hoogleraar interne geneeskunde in Nederland ooit aan het VUmc in Amsterdam. Ze verkaste naar Melbourne, Australië, waar ze werkte als hoogleraar en enkele ziekenhuislocaties managede. Ze zag haar man wegens de Australische lockdown tien maanden niet en na een zware hotelquarantaine van drie weken is ze nu begonnen aan een nieuw avontuur in Singapore.
Daarnaast sport u ook nog veel. Doet u wel eens een dag niks?
„Eén dag per week is die zelfdiscipline er niet en dat neemt toe naarmate ik ouder word. Maar ik kan mij enorm in dingen vastbijten als ik iets moois te pakken heb. Toen ik in opleiding was tot internist werkte ik tot zeer laat in het lab, ik deed mijn promotie-onderzoek en stond overdag bij mijn patiënten aan het bed. Ik vind dit gewoon enorm leuk om te doen.”
Zit achter uw fascinatie voor veroudering niet de wens om het sterven uit te stellen? Uw moeder overleed jong en uw vader, een vluchteling uit de DDR, verliet het gezin toen u acht was.
„Nee, dat denk ik niet. Het heeft ook niet te maken met de angst om verlaten te worden of iets dergelijks. Ik vind het menselijk lichaam gewoon fascinerend. De snijzaal in Halle, waar ik studeerde, had een bijna hypnotiserend effect op mij. De eerste jaren van mijn leven waren ook echt supermooi. Ik werd gestimuleerd om alles uit te proberen. Dat heeft mij het zelfvertrouwen gegeven om altijd door te gaan.”
Ook nadat uw eerste twee wetenschappelijke onderzoekspogingen op niks uitliepen?
„Ja, wetenschappelijk onderzoek is een soort verslaving. Trouwens, nu ik erover nadenk: ik heb een deel van mijn leven bij de nonnen doorgebracht op een meisjesgymnasium in Cloppenburg. Daar heb ik enorm veel geleerd: de passie voor studie en de kracht om niet op te geven; de reflectie op wat je doet en het belang van regelmaat in je leven. Daar was het vanaf twee uur silentium, dat betekende urenlang stilte, zitten en studeren, geen zwem- of balletles. Mij was thuis al veel discipline bijgebracht: als ik langer wilde opblijven bijvoorbeeld moest ik wel eerst piano oefenen. Bij de nonnen ging dit zelfs nog verder. Discipline is belangrijk en de jeugd moet die mentaliteit meekrijgen, ook als het soms zwaar of pijnlijk is.”
U leeft als een topsporter. Eist u die levensstijl ook van anderen?
„Nee, maar van de mensen met wie ik samenwerk verwacht ik wel dat zij uitblinken. Wat wij doen is geen tijdverdrijf. Mijn medewerkers moeten beschikken over passie, bevlogenheid en gedrevenheid, anders gaat het niet lukken. Als u aan mijn studenten vraagt: hoe is Andrea Maier, dan zullen zij antwoorden: heel erg strikt. Dat is de Duitse kant aan mij. Dat komt ook doordat ik het enorm jammer vind als ik talent verloren zie gaan. Veel mensen hebben ideeën en zijn inspirerend, maar mensen zijn van nature ook een beetje lui.”
Dreigt door uw onderzoek geen tweedeling? Uw gezonde, geprivilegieerde ouderen van boven de 100, tegenover ongezonde kansarmen die veel eerder overlijden.
„Die werkelijkheid bestaat nu al. Kijk naar de grote steden: waar de huizenprijzen hoog zijn wonen de mensen die het langst leven. Sociaal-economische klasse is een goede indicatie van ieders lifestyle. Ik probeer die kloof juist te verkleinen, want net als met de Covid-vaccins is het de bedoeling dat iedereen toegang krijgt tot middelen die ervoor zorgen dat wij gezonder en langer leven. Als je nu ziek wordt in Afrika is het zeer waarschijnlijk dat je niet geneest, omdat de gezondheidszorg er in hele gebieden slecht is en er vaak geen medicijnen zijn. Wat ik probeer te doen is met een kleine ingreep voorkomen dat miljoenen arme mensen op oudere leeftijd ziek worden en in de ellende komen waar ze nu inzitten. De kloof tussen arm en rijk gaan we niet oplossen, maar we kunnen er wel aan bijdragen dat de last die veroudering en ziekte met zich meebrengen kleiner wordt. Dan moeten de ministeries van Volksgezondheid overigens wel investeren in preventie.”
Preventie is bij u een kernbegrip. U zegt ook: mensen moeten in een ziekenhuis bij voorkeur niet in bed liggen, dan verliezen ze alleen maar spiermassa en behoud van spieren is belangrijk als je gezond wilt blijven.
„In Nederland heerst nog te veel het idee dat we in ziekte moeten investeren in plaats van dat we ziekte proberen te voorkomen. Daar zijn we erg conservatief in. In Australië was dat anders: daar heb ik ’ziekenhuizen thuis’ opgezet. Waarom moet de patiënt naar het ziekenhuis komen als de dokter ook naar de patiënt kan komen? Dankzij corona zijn er gelukkig veel nieuwe initiatieven ontstaan, zoals het beeldbellen of chemo aan huis. Maar Nederland loopt hierin nog ver achter bij andere landen.”