Artikel uit het ND:
Kerkleiders doen dringende oproepen aan de patriarch van Moskou, maar deze zwijgt. Bijna.
Kerkleiders doen indringende oproepen aan patriarch Kiril van Moskou opdat deze tegenover Putin zijn stem laat horen. Maar de patriarch blijft opvallend stil, behalve als een van zijn bisschoppen hem de rug toekeert.
De secretaris-generaal van de Wereldraad van Kerken in Genève heeft Kiril in een persoonlijke brief gevraagd zijn ‘stem te verheffen opdat de oorlog onmiddellijk beëindigd’ kan worden.
‘In deze tijden van hopeloosheid zien velen u als degene die een teken van hoop op een vreedzame oplossing zou kunnen brengen’, schrijft Ian Sauca, zelf orthodox priester van de Roemeens-Orthodoxe Kerk. De meeste van de ‘lijdende broeders en zusters zijn gelovige leden van onze Orthodoxe Kerk’, drukte Sauca de patriarch, wiens Russische kerk sinds 1961 lid is van de Wereldraad, op het hart.
De orthodoxe bisschop van België, Nederland en Luxemburg, metropoliet Athenagoras, veroordeelde in een verklaring ‘wat er zich heden in Oekraïne afspeelt’. President Putin moet ‘de militaire operaties stopzetten’ en de vijandelijkheden moeten ‘onmiddellijk worden gestaakt’.
Stevige oproepen klonken ook uit andere kerken, bijvoorbeeld van de rooms-katholieke bisschoppen in Polen. ‘Eén enkele man kan het lijden van duizenden mensen met één woord stoppen en dat is de president van de Russische Federatie’, schreef de voorzitter van de Poolse bisschoppenconferentie, Stanislaw Gadecki aan Kiril. Hij riep de patriarch ‘nederig op een aan te dringen op de terugtrekking van de troepen’.
Opvallend was ook de moedige oproep van de rooms-katholieke bisschoppen in Belarus, de dictatuur die aan de zijde van Rusland meevecht in Oekraïne. ‘Wij zijn solidair met onze zuidelijke buren’, schrijven zij in een verklaring. ‘Oorlog is een misdaad tegen God en tegen de mens.’ Zij vragen om ‘onmiddellijke stopzetting van de vijandelijkheden’, want ‘om partijen naar elkaar te laten luisteren moeten de wapens stil zijn’. Zij bekritiseerden tevens ‘de informatieoorlog die schade aanricht en haat veroorzaakt onder volkeren en naties’.
Patriarch Kiril reageert echter op geen enkele manier. Maar hij ziet ondertussen toe hoe meerdere Oekraïense bisdommen en priesters die tot de onder Moskou vallende Oekraïense kerk behoren, zich tegen hem beginnen te keren. Zij noemen hem niet meer in het eucharistisch gebed, wat binnen de Orthodoxe Kerk feitelijk neerkomt op een schisma.
Het zou gaan om vijftien bisschoppen. Een van hen, metropoliet Evlogy van Sumy, kreeg een brief van Kiril. ‘Het beëindigen van het noemen van de Primaat van de Kerk, niet op grond van leerstellige of kerkrechtelijke fouten of waanvoorstellingen, maar op grond van meningsverschillen over politieke zienswijzen, is een schisma waarvoor een ieder die het begaat zich voor God moet verantwoorden: niet alleen in de toekomstige wereld, maar ook in de huidige’, schreef de patriarch dreigend.