In de zomer van 2017 lijkt er een haar in de boter te hebben gezeten in verband met die fameuze berm bij 3M. Op 29 september 2017 duikt er bijvoorbeeld een ingebrekestelling op die BAM opstelde voor 3M, met de gevleugelde woorden:
“BAM stelt 3M Belgium dan ook in mora om tegen [datum] een volledig uitgewerkt voorstel voor de verwerking van een maximale hoeveelheid PFOS-verontreinigde gronden op haar bedrijfsterreinen te Zwijndrecht.”
Ook hier weer staat zwart op wit dat de vergunning van die berm niets, maar dan ook niets, te maken heeft met “beveiliging”. Dat is een legale fantasie die pas veel later opduikt.
Terwijl BAM hun illegale stortplaats bij 3M probeert te fixen, is blijkbaar nog tijd over om ook hun zelfgekozen bodemnormen nog wat op te blinken. Er wordt “communicatieadvies” over PFOS normen gevraagd aan professor Tytgat door ir Osselaer van BAM. U zag beide heren naast elkaar zitten in de onderzoekscommissie vorige vrijdag, beiden ongeveer even agressief, de éne achterover leunend met een dreigende blik, de andere al trillend.
Een misvatting hier is dat de rapporten van professor Tytgat ook maar iets veranderd hebben aan de fundamentele aanpak van Lantis. Grondcodes, (mogelijke) berm, (mogelijke) grondverplaatsingen, bemalingsnormen, alles lag eigenlijk al klaar voor hem iets werd gevraagd. Osselaer heeft dit ook nog eens letterlijk herhaald in de onderzoekscommissie: Het was louter communicatieadvies.
Dat communicatieadvies van Tytgat zorgde echter voor meer chaos en problemen dan oplossingen. Ten eerste staan er meerdere flinke fouten in: een verkeerde referentiedosis, een cirkelredenering en een foute selectie van de relevante bodemnorm. Specifiek voor BAM is ook de vermelding dat de referentiedosis uit 2008 die ze wilden gebruiken eigenlijk wetenschappelijk al zwaar ingehaald is, niet zo’n fijn nieuws. Daarnaast zijn de opmerkingen over wat voor waarschuwingen mensen moeten krijgen bij dit soort vervuiling niet mis. Geen eieren uit eigen tuin, kinderen niet in zand laten spelen, etc. Enfin, u kent de lijst ondertussen. Maar het maakte allemaal niet uit. Het ging allemaal - hupsakee - in de doofpot.
ROTS knutselde zelf wat verder aan een bodemnorm en maakte daarbij de fameuze, kapitale rekenfout. Nu, op zich kan je perfect argumenteren dat de rekenfout zelf niet zo heel veel verschil zou maken voor het resultaat. Dat is waar, maar geheel irrelevant. Het probleem is namelijk dat het zeer duidelijk aantoont dat letterlijk *niemand* (OVAM/VMM/Grondbank) heeft nagekeken hoe BAM/Lantis aan z’n bodemnormen was gekomen.
Deze observatie zorgt voor nog een beenharde conclusie: Er is géén toxicologisch rapport aan de basis van de belangrijkste bodemnorm van het moment, er was zelfs geen enkele noemenswaardige controle op. De PFOS bodemnorm die BAM/Lantis op dit moment aan het gebruiken is voor het bouwen van een illegale stortplaats. Ook dat is pittig illegaal natuurlijk. 70 microgram/kg komt letterlijk nergens voor in de wetenschappelijk onderbouwde literatuur en dat mag natuurlijk niet. Behalve BAM. Die mogen dat (blijkbaar?) wel.
Naast de bodemnormen, wordt ook de dading eind 2017, begin 2018 gefixt. Onderweg beseft echter iemand dat zulke opslag van gronden bij 3M eigenlijk compleet illegaal is. Lees even mee:
“3M Belgium accepts, free of charge, the storage permanently on its land parcels in Zwijndrecht [address], [cadastral information] [plan included] (hereinafter the “Parcels”) of a fixed volume of 130.000 m³ of soil that contains PFC concentrations (code 4.2.9) for purpose of a security berm (hereinafter the “Soil”), provided that this storage would not be regarded as a landfill for waste materials (category 2 VLAREM II).”
Wat is er toegevoegd? “for purpose of a security berm”
Een beetje later wordt het nog eens onderstreept: “The Parties agree that the storage shall not be regarded as a landfill for waste materials (category 2 VLAREM II).”
(Je kan je afvragen hoe BAM in staat is om te bepalen wat wel of niet een stortplaats is., zonder VMM/OVAM te betrekken. Maar bon, BAM kan ook dat dus.)
Als je nog eens een betrokken politicus/CEO/expert “beveiligingsberm” hoort uitspreken, ipv stortplaats, dan geeft dit tenminste het voordeel van de duidelijkheid: Je hebt te maken met een oplichter.
Om het spel compleet te maken, moest men ook nog alle zones bij elkaar voegen én uitbreiden met de terreinen van 3M, zodat men alle rommel effectief ergens kwijt kan spelen. Dat niet alleen, maar al die vervuilde grond moet dus zorgvuldig, gebaseerd op een compleet fictionele bodemnorm, gedeeld worden in verschillende partijen. Een metertje van dit, anderhalve meter van dat, enzovoort. Die toxische lasagne is “goede huisvader” BAM op dit moment aan het demonteren in zijn verschillende toxische ingrediënten, om het vervolgens opnieuw samen te kwakken in een nieuwe configuratie die hen goed uitkomt. (Sorry aan diegenen die graag lasagne maken.)
Oh en die grondcode “429”? Dat is ondertussen “429!” geworden. Ja, mét uitroepteken, wat betekent dat het dan toch niet kan verplaatst worden buiten de werkzone. Wat een heiligen, die mannen van BAM. Maar de normale grondcode daarvoor, de 929 van bij de start van dit verhaal, is blijkbaar niet zo handig, begrijpe wie het kan. Maar het maakt niet meer uit. Dankzij de lange reeks van kunstgrepen van BAM, hoeft het B-plan niet uitgevoerd te worden en kunnen de vervuilde gronden gewoon ergens anders op de Linkeroever gedumpt worden.
Dit zijn de feiten. Allemaal duidelijk gedocumenteerd, allemaal perfect geschikt om over te berichten. (Als je een journalist bent en je wil graag de stapel brondocumenten, geef maar een seintje.)
Wat je hier niet zal vinden, lieve vrienden, is een bekentenis van de deelnemers. Het “waarom” van dit alles is ook een compleet mysterie. (Sarcasme.) Of BAM/Lantis een extreem corrupte organisatie is, die best integraal ontbonden wordt, zal u hier ook niet lezen. (Nog meer sarcasme.)
In heel die historie is ook letterlijk niemand op het idee gekomen om de gronden - pakweg - te saneren. Er wordt achter de schermen wel mee gedreigd richting 3M, maar voor de rest is sanering wellicht vooral iets dat de werken zou vertragen. Waarom zou je dat nu doen? (Nog een laatste keer sarcasme.)
Maar de waarheid zal worden onthuld. Zelfs als de pers, noch de onderzoekscommissie, noch het gerecht, noch de eender wie bij de overheid hier verantwoordelijkheid voor wil opnemen. Zelfs als dit de meest onhandige waarheid ooit is, met miljarden euro’s in de weegschaal. Dan doen we het zelf wel, toch?
Dus, deel dit bericht met een grijns op uw gezicht (en spuug op het parket van BAM).
Aan de betrokkenen zelf nog deze woorden, geleend uit de film The Matrix: “Dodge this.”