Zoals al eerder opgemerkt.
Chatbots kunnen het Google lastig gaan maken
Anders dan bij Google kun je bij ChatGPT niet zien waar de informatie vandaan komt. Ontwikkelaar OpenAI geeft toe dat het programma soms foute antwoorden geeft.
ChatGPT, de nieuwe AI-chatbot van OpenAI, werd in de eerste weken na de lancering niet alleen waanzinnig populair, de chatbot introduceerde meteen een potentieel nieuw model voor zoeken op het internet. Als je ChatGPT iets vraagt, krijg je niet alleen een gedetailleerde uitleg. Gebruikers kunnen ook doorvragen totdat ze het antwoord helemaal begrijpen.
Bij een zoekopdracht op Google moet je eerst zelf de zoekresultaten en allerlei websites doorzoeken en vervolgens zelf een conclusie trekken. ChatGPT geeft daarentegen binnen een paar seconden een sluitend antwoord – althans een antwoord dat sluitend klinkt.
De positie van Google als zoekmachine was tot nu toe eigenlijk onaantastbaar. Een handvol bedrijven, waarvan sommige zijn opgericht door ex-Googlemedewerkers, denken echter dat dat gaat veranderen. Volgens hen is het huidige model – waarbij de zoekmachine het internet afstroopt op basis van zoektermen – aan het verschuiven is naar zoeken met uitgebreide taalmodellen, zoals ChatGPT doet. De Chatbots leren de vragen van gebruikers te begrijpen en meteen te beantwoorden doordat ze enorme databases aan tekst analyseren.
Vast aan verdienmodel
Sommige technologische doorbraken die deze taalmodellen mogelijk maakten, komen uit de ontwikkelingsafdeling van Google zelf. Maar volgens ex-werknemers die nu zelf ondernemer zijn, zal het Google nog niet meevallen om die nieuwe technologie volledig te gelde te maken. Dat komt vooral doordat het huidige verdienmodel, gebaseerd op zoekresultaten met advertenties, te lucratief is om op te geven.
‘Google zit in zekere zin gevangen in de opmaak en de werking van de resultatenpagina’
Sridhar Ramaswamy, ceo van zoekmachine Neeva
Google haalde in het derde kwartaal van 2022 $54,48 mrd aan advertentie-inkomsten binnen, 78,9% van de bruto-omzet. Advertenties bij zoekresultaten vormden het leeuwendeel.
‘Google is een slachtoffer van zijn eigen succes’, zegt Sridhar Ramaswamy, ooit hoofd advertentieacquisitie bij Google, maar inmiddels ceo van Neeva, een privacy-vriendelijke zoekmachine. ‘Ze zitten in zekere zin gevangen in de opmaak en de werking van de resultatenpagina.’
Bij de toepassing van de nieuwe technologie gelden voor Google wellicht strengere eisen dan voor start-ups. ChatGPT en andere grote taalmodellen genereren vaak foute informatie die er echter overtuigend uitziet.
Geen data van internet
Anders dan bij Google kun je bij ChatGPT niet zien waar de informatie vandaan komt en OpenAI geeft toe dat het programma soms foute antwoorden geeft. Google stuurt gebruikers soms naar sites die desinformatie verspreiden, maar zelf onjuiste informatie geven is iets fundamenteel anders – en riskanters.
OpenAI zegt dat ChatGPT geen data van het internet in zijn antwoorden verwerkt en dat de huidige chatbot een onderzoeksversie is, bedoeld om ‘veiliger, betrouwbaarder, gestroomlijnder en nuttiger modellen’ te ontwikkelen en niet om adviezen te genereren.
Google lanceerde zijn zoekmachine in 1998, op basis van het algoritme PageRank, dat het belang van iedere website bepaalde aan de hand van de manier waarop andere websites ernaar verwezen. Het werd al snel de belangrijkste zoekmachine. Google werkt al decennia aan het indexeren van het internet en de hoeveelheid zoektermen die de zoekmachine kan verwerken is ongeëvenaard. ChatGPT werkt daarentegen met een dataset die maar beperkt informatie van na 2021 bevat.
Google heeft de laatste jaren nieuwe manieren van zoeken geïntroduceerd, zoals met de lens van de smartphone en met combinaties van beeld en tekst. Het gebruikt uitgebreide taalmodellen om de vragen van gebruikers te begrijpen. Die technologie wordt ook toegepast om de zogenoemde ‘featured snippets’ bovenaan een resultatenpagina te genereren. Hierin wordt een antwoord op de zoekvraag in de vorm van een zin weergeven.
Ontwikkelaars willen opschieten
Google, met zijn enorme dataverzameling en rekenkracht, lijkt de ideale omgeving om geavanceerd AI-onderzoek te doen. Getalenteerde ontwikkelaars willen echter graag sneller opschieten dan binnen zo’n groot bedrijf mogelijk is en Google heeft veel mensen zien vertrekken, onder wie een aantal AI-onderzoekers.
Google publiceerde in 2017 de paper ‘Attention Is All You Need’, waarin werd uitgelegd hoe AI-modellen de belangrijkste informatie uit data kunnen halen. Zeven van de acht auteurs van deze paper zijn inmiddels een start-up begonnen, zo blijkt uit hun LinkedIn-profielen. Noam Shazeer, oprichter van Character.AI, is duidelijk over zijn motief om zelfstandig ondernemer te worden: ‘Start-ups kunnen dingen sneller van de grond krijgen.’
‘Je hebt geen honderden miljoenen dollars meer nodig om Google te verslaan’
De termen waarmee kenners van de techsector de bedreiging van de start-ups voor Google beschrijven, variëren van ‘zorgwekkend’ tot ‘existentieel’. De Amerikaanse bank Morgan Stanley schreef in december dat mensen mogelijk AI-zoekprogramma’s gaan gebruiken voor productrecensies en reizen. Volgens Paul Buchheit, de ex-Googlemedewerker die Gmail opzette, kan Google’s verdienmodel binnen één of twee jaar ‘totaal op zijn kop kunnen staan’.
Nu er veel meer AI-tools beschikbaar zijn, zowel open source als commercieel, zijn er geen belemmeringen meer om een start-up te beginnen, zegt Edwin Chen, oprichter van Surge AI, een platform voor data-labeling dat samenwerkt met zoekstart-ups. Uit zijn eigen consumentenonderzoek blijkt dat gebruikers vaak de voorkeur geven aan zoekresultaten van nieuwkomers, zoals Neeva, You.com en Kagi, vooral als ze bijvoorbeeld recepten zoeken. ‘Je hebt geen honderden miljoenen dollars meer nodig om Google te verslaan’, zegt hij.
Chatbot-personen
Noam Shazeer lijkt met Character.AI weer een ander zoekmodel te ontwikkelen. Hij richtte het bedrijf op met Daniel de Freitas, die bij Google leiding gaf aan de ontwikkeling van de baanbrekende chatbot LaMDA (Language Model for Dialogue Applications), die in mei 2021 werd aangekondigd.
In september 2022 introduceerde Character.AI een website met verschillende ‘chatbot-personen’, waarmee gebruikers realtime kunnen praten – allemaal met behulp van grote taalmodellen.
De site opent eerst een venster met disclaimers – ‘Let wel: alles wat de Characters zeggen is verzonnen!’ – die enige juridische bescherming bieden als de chatbots onwaarheden verkondigen. Shazeer noemt de eerste versie van de website ‘nog maar het topje van de ijsberg’.
Google blijft werken aan de verfijning van LaMDA en andere grote taalmodellen en heeft daar vanwege zijn dominante positie nog wel even de tijd voor. Er is echter zeker één goede reden om toch haast te maken met de introductie van een nieuwe versie: de concurrentie.
‘Je moet Google nooit onderschatten’, zegt Oren Etzioni, adviseur en bestuurder van het Allen Institute for Artifcial Intelligence. ‘Maar GPT leert steeds meer bij.’
Bron: Bloomberg/Vertaling: Hans Scholten