Belgisch bier wordt steeds meer ter plaatse gebrouwen in het buitenland: ‘Voor de smaak is het zelfs beter’
Belgische bieren worden alsmaar minder geëxporteerd en worden in het buitenland steeds meer ter plekke gebrouwen. Dat gaat deels ten koste van de Belgische tewerkstelling. Maar hoe zit het met de smaak, is die nog wel dezelfde? ‘Bij pils kan het juist positief zijn, omdat die zo vers mogelijk gedronken moet worden.’
DIMITRI THIJSKENS25 juni 2023, 18:30
it cijfers van de Federatie van Belgische Brouwers, blijkt dat er vorig jaar 16,4 miljoen hectoliter bier werd uitgevoerd naar het buitenland, een daling van 5,5 procent ten opzichte van een jaar eerder. Het is een trend die we al enkele jaren zien. De export naar landen buiten de Europese Unie viel vorig jaar zelfs terug met meer dan 30 procent. Op economisch vlak heeft dat grote gevolgen, waarbij de Belgische werkgelegenheid in de biersector onder druk komt, zo berichtte De Tijd afgelopen week.
“Hier moet wel een belangrijke kanttekening bij dat een grote brouwerij als AB Inbev er de belangrijkste oorzaak van is”, zegt bierkenner Sofie Vanrafelghem. “Van de bieren die in de 430 Belgische brouwerijen worden gemaakt, wordt 95 procent gewoon in ons land gebrouwen. Nog altijd het merendeel dus.”
Vanrafelghem heeft er ook niet echt een probleem mee dat Belgisch bier in het buitenland wordt gebrouwen. “Zolang men er maar eerlijk en transparant over is. Want er kan toch altijd een licht verschil in smaak zijn. Dat heeft dan enerzijds te maken met de installaties die gebruikt worden en anderzijds met de ingrediënten.”
Maar al bij al valt dat verschil nog mee, zegt zytholoog – of biersommelier – Maarten van Leeuwaerden. “Zeker bij grote brouwerijen is het risico op een smaakverschil zeer klein”, zegt hij. “Ze hebben gespecialiseerde wetenschappers in dienst die alles perfect meten en bijvoorbeeld de zuurtegraad van het water zo kunnen beïnvloeden dat die nagenoeg hetzelfde is als in ons land. Eigenlijk zie ik voor pilsbieren zelfs een belangrijk voordeel door die ter plaatse te brouwen. Zo voorkom je immers hogere temperaturen bij het transport en zo vermijd je dat het bier lang onderweg is. Dat zijn twee factoren die pilsbieren het meest beïnvloeden. Pils moet je zo vers mogelijk drinken. Als ik zou kunnen kiezen tussen een Jupiler, Stella of Cara, waarbij de Cara van de meest recente datum is, dan zou ik voor de laatste gaan. Bij een blinde test is het ook heel moeilijk om het verschil te proeven. Dan is de versheid veel belangrijker dan het merk.”
VERS DRINKEN
Collega-zytholoog Kurt Gunst zit op dezelfde lijn. “Ik betreur wel dat er minder en minder bier in België gebrouwen wordt, maar voor pilsbier maakt dat inderdaad weinig uit. Dat is gemaakt om snel te drinken. Een goeie pils moet koel geserveerd worden en mag eigenlijk niet ouder zijn dan drie maanden. Aan de andere kant is er ook wel een zekere beleving en ambiance die aan bierdrinken vasthangt. Zo wordt in Ierland vaak gezegd: Guinnes doesn’t travel. Als ik de proef op de som neem, moet ik hen wel gelijk geven: in België smaakt Guinness toch nooit helemaal hetzelfde.”
Bij de speciaalbieren is het een heel ander verhaal. Van Leeuwaerden haalt het voorbeeld aan van Hoegaarden, dat in 2015 ook in het Waalse Jupille gebrouwen werd. “Het werd een echte mislukking. Ze wisten de code niet te kraken. AB Inbev moest op zijn stappen terugkeren en heeft twee jaar later de brouwerij in Hoegaarden zelfs uitgebreid. Daaruit blijkt dat bierbrouwen toch geen exacte wetenschap is en dat er geen garantie is dat het zomaar lukt. Voor bepaalde bieren kan het zelfs niet. Denk bijvoorbeeld aan geuzelambiek. Die kan enkel in de streek van het Pajottenland en de Zennevallei gebrouwen worden door het proces van spontane gisting. Er waart daar een bepaalde bacterie rond, die daarvoor zorgt. Men heeft al vaak geprobeerd om dat bier na te maken, maar het origineel is nog nooit overtroffen.”
“De oude geuze moet je al zeker niet in het buitenland laten brouwen”, vult Vanrafelghem aan. “Daar hebben ze dat vakmanschap niet echt. En daar zal je wel snel een verschil proeven. Bovendien houden we dat ook beter gewoonweg in eigen handen.”
BIERLAND VAN WIJNKENNERS
Dat we trots mogen zijn op onze Belgische bieren, staat buiten kijf. “Maar eigenlijk zijn we dat veel te weinig”, zegt Vanrafelghem. “We moeten onze Belgische bierstijlen veel beter in kaart brengen en beschermen. In Duitsland doen ze dat bijvoorbeeld veel beter. Als ik jureer op de World Beer Cup, dan krijg ik altijd een handleiding van alle stijlen die erbij zijn gekomen. En dan merk ik dat bierexperten in de Verenigde Staten of Duitsland veel meer bezig zijn met het definiëren van de Belgische stijlen dan wijzelf. In Duitsland zijn de opleidingen ook veel uitgebreider en is er bijna geen enkele bierstijl die niet beschreven is.”
Vanrafelghem omschrijft België dan ook als een bierland van wijnkenners. “We drinken wel bier, maar niet op hetzelfde niveau als wijn. Bier is een echte gezelligheidsdrank. Volgens mij zou er wat meer eerbied en respect mogen zijn. Ik krijg moeilijk uitgelegd aan de Amerikanen waarom er in 70 procent van onze horecazaken nog altijd zo’n triest aanbod is aan bieren. Of hoe het kan dat er bijna geen restaurant is met een grote bierkaart, maar wel een uitgebreide wijnkaart. We zijn waarschijnlijk te weinig chauvinistisch en een te bescheiden volk op dat vlak. Gevolg is nu dat er vaak misbruik wordt gemaakt in andere landen en dat schaadt onze reputatie.”