Onzekere beleggers tillen goudreserves van etf's naar recordhoogten
Fondsen die de dagprijs van fysiek goud volgen (etf's) slaan oude records aan diggelen.Gezamenlijk vergaarden de etf-verstrekkers dit jaar al meer goud dan in piekjaar 2009.Terwijl particuliere beleggers flink bijkopen, houden institutionelen een slag om de arm.
Beleggers hebben weer goudkoorts. Dat uit zich in een enorme vraag naar goud-etf's, fondsen die de dagprijs van het edelmetaal volgen. Gezamenlijk beheren die nu voor $195 mrd aan goud. Een recordbedrag dat de vorige piek van 2009 overschrijdt, schreef de World Gold Council donderdag in een rapport.
'Gigantisch', noemt goudanalist Georgette Boele van Abn Amro de hausse. 'De totale posities van etf's in goud zijn nog nooit zo groot geweest'. De beleggingsproducten zijn zo populair dat de vermogensbeheerders die ze verstrekken dit jaar alleen al voor een kleine $34 mrd aan goud moeten bijkopen, aldus Wgc, een belangenbehartiger voor de goudindustrie. Het wijst de Amerikaanse vermogensbeheerder State Street aan als leider met zijn etf Gold Shares, goed voor 57% van de vraag in mei.
Niet inwisselbaar
Een exchange traded fund dat de prijs van fysiek goud volgt, kwalificeert als zodanig als de verstrekker ervan voor minstens 90% in fysiek goud belegt, schrijft de Wgc. De etf-verstrekker slaat het goud op in kluizen en rekent de etf-bezitter hier een vergoeding voor. Die laatste lift mee op de prijs, maar kan de etf niet inwisselen voor echt goud.
Terwijl de etf's het edelmetaal hamsteren, rijst de vraag waar het goud vandaan komt. Eerder dit jaar dreigde de levering ervan te stokken. Dat had te maken met de uitval van drie belangrijke Zwitserse goudsmelterijen, en een tekort aan passagiersvluchten. Goudtransporteurs vervoeren hun goud bij voorkeur in het ruim van lijnvluchten. In tegenstelling tot vrachtvliegers stoppen die onderweg niet, en dat verkleint het risico op diefstal.
Vluchten uit goud-futures
De angst voor een leverstop leidde eind maart tot wilde prijsfluctuaties in de markt voor termijncontracten. Die dreigden hun fysieke gouddekking te verliezen. Banken en institutionele beleggers die hun vingers aan de contracten brandden trekken zich nu terug uit de futures-markt, wat terug te zien is in een afname in nettoposities, zo blijkt uit gegevens van dataonderzoeker Refinitiv.
Die zorg om leveringen is inmiddels weggeëbd, weet Johann Wiebe van onderzoeksbureau Refinitiv. 'De smelterijen draaien weer op volle toeren', zegt hij. Bovendien verzekeren transporteurs Loomis en Brink's dat er inmiddels weer genoeg vluchten gaan om het goud over de wereld te verplaatsen.
Er is voor etf's dus geen belemmering meer om oude records aan diggelen te slaan. Steffen Orben, directeur van Xetra Gold, verklaart hun hernieuwde populariteit door een grotere bekendheid. Er zijn inmiddels zo'n dertig verschillende etf's op de markt.
Slag om de arm
De grootste afnemers van de ook in Nederland verkrijgbare etf zijn volgens hem 'conservatieve beleggers' die hun vermogen willen indekken tegen risico's. 'Ze maken zich zorgen over centrale banken die geld uit het niets creëren om de economie aan de praat te houden', zegt hij. Xetra zag zijn goudvoorraad sinds het uitbreken van de coronacrisis met 7% groeien. Bescheiden, erkent Orben. 'Wij zijn alleen actief in Europa, daar is de vraag kleiner', luidt de verklaring.
Terwijl sommige particuliere beleggers tot wel 25% van hun belegde vermogen in goud-etf's investeren, ziet hij dat de grotere pensioenfondsen en verzekeraars een slag om de arm houden. Zij steken in de regel niet meer dan 3% van hun portfolio in goud.
Het is geen geheim dat financieel toezichthouders weinig ophebben met goud als belegging. De vraag of, en zo ja hoeveel goud een pensioenfonds in bezit mag hebben, leidde in 2011 tot een geruchtmakende reeks rechtszaken tussen waakhond De Nederlandsche Bank en het Pensioenfonds Verenigde Glasfabrieken, dat teveel goud had naar de smaak van DNB.
Cash blijkt king
Ook Georgette Boele is sceptisch. Wat haar betreft is de etf-markt voor goud 'te vol' en zijn 'prijzen te hoog' om nu nog veel rendement te kunnen verwachten. Dat schrijft zij in de jongste Commodities Insights. Boele voorziet een flinke daling van de goudprijs. Ze verwacht een nieuwe verkoopgolf op de financiële markten binnen nu en drie maanden.
Tijdens de vorige twee grote verkoopgolven in maart stortte de goudprijs samen met de meeste aandelen in elkaar. Beleggers probeerden niet alleen massaal hun aandelenposities te lozen, ook goud moest het ontgelden. Daarmee liep de reputatie van het edelmetaal als veilige haven voor vermogen als de markten in brand staan een gevoelige deuk op.
Desondanks blijven veel beleggers er hardnekkig in vertrouwen, ziet Hans Oudshoorn, beleggingstrainer bij BinckBank. 'Na een marktdaling zie je meteen dat veel mensen in goud willen stappen. Vooral beginners, die hebben ergens gelezen dat ze in goud moeten stappen omdat de wereld vergaat. Ik zeg dan altijd, vergeet niet, als de markt in elkaar dondert, gaat goud daar net zo hard in mee. Tijdens een crisis blijkt maar weer dat cash toch king is.'