NEW YORK (AFN) - De aandelenbeurzen in New York zijn vrijdag met stevige winsten gesloten, waarmee Wall Street een duidelijk punt zette achter de verliesreeks van de afgelopen dagen. Met name de banken toonden herstel van de recente klappen, terwijl de oliefondsen profiteerden van de sterk stijgende olieprijzen.
De Dow-Jonesindex eindigde 2 procent hoger op 15.973,84 punten. De brede S&P 500 klom 2 procent tot 1864,78 punten en de technologiebeurs Nasdaq won 1,7 procent tot 4337,51 punten. Maandag blijft Wall Street gesloten voor President's Day.
JPMorgan Chase kon op flinke belangstelling rekenen na een grote investering van topman Jamie Dimon in zijn eigen bank. Dimon stak 26,6 miljoen dollar in de aankoop van een half miljoen aandelen JPMorgan, nadat dit aandeel in de afgelopen dagen naar de laagste koers in ruim twee jaar was gezakt. De investering komt voor Dimon overeen met een jaarsalaris. De koers van JPMorgan steeg 8,3 procent.
Goldman Sachs
Andere bankaandelen liftten mee. Zo gingen Goldman Sachs, Morgan Stanley, Citigroup en Bank of America tot 7,3 procent vooruit.
De olieprijzen wonnen flink terrein dankzij berichten dat oliekartel OPEC overweegt om de productie te beperken. Amerikaanse olie werd liefst 10,4 procent duurder op 28,96 dollar per vat. Brent steeg krap 9 procent naar 32,74 dollar. De olieconcerns ExxonMobil, Chevron en ConocoPhillips lieten daarop stijgingen optekenen tot 3,2 procent. Oliedienstverleners als Halliburton en Schlumberger boekten winsten tot 2,2 procent.
Euro
Groupon, het bedrijf achter de aanbiedingensite, sprong 29 procent omhoog dankzij beter dan verwachte cijfers na het slot op donderdag. Computerspelletjesbedrijf Activision Blizzard had echter een slechte dag, vanwege teleurstellende resultaten. De maker van spelletjes als Call of Duty, Guitar Hero en World of Warcraft verloor bijna 8 procent.
Verder kreeg de beurshandel in New York steun van meevallende cijfers over de Amerikaanse winkelverkopen. Wel kwam een licht tegenvallende eerste raming naar buiten over het consumentenvertrouwen in de Verenigde Staten in februari.
De euro noteerde 1,1254 dollar, tegen 1,1230 dollar bij het slot van de Europese aandelenbeurzen.
Negatieve rentes van de centrale banken versterken marktonrust
Marcel de Boer
Vandaag, 16:00
Krantentitel: ‘Regels uit ’t handboek voor centrale bankiers’
Het staat op pagina één van het handboek voor de centrale bankier. Voorkom deflatie. Het is een valstrik. Als eenmaal de prijzen over een breed front beginnen te dalen, ben je verloren. Dan raakt de economie in een negatieve spiraal en zit je voor je het weet voor eeuwig vast in de modder.
(foto: HH)
Donderdag werd weer eens duidelijk wie het handboek het beste hebben gelezen: de monetaire autoriteiten in Stockholm. Voor de vierde keer in een jaar tijd verlaagden zij hun beleidsrente om daarmee iedere mogelijke deflatievrees bij het publiek weg te nemen. Weliswaar verlaagde de Riksbank de inflatieverwachting voor 2016 met een half procentpunt tot 0,7%, maar met een rente van minus 0,5% is er zo'n barrière opgeworpen dat niemand bang hoeft te zijn voor een dalend prijspeil.
Een minder monetair geschoold iemand zal zich ondertussen op zijn hoofd krabben. Want de Zweedse economie draait prima, zeker vergeleken met andere Europese landen. Voor 2016 zit er volgens analisten 3,2% groei in het vat. Geen percentage dat de inzet van het grofste monetaire geschut rechtvaardigt.
Zeepbel groter
Valutastrateeg John Hardy van Saxo Bank wees er fijntjes op dat Zweden met een gloeiendhete huizenmarkt worstelt en dat die zeepbel nu alleen maar groter wordt. Dat zien beleggers ook en die weten dat zo'n bel onvermijdelijk uiteenspat. 'Het is de angst voor de financiële stabiliteit die ze heeft doen besluiten uit de kroon te stappen', zo verklaarde Hardy de forse druk die donderdag onmiddellijk op de munt ontstond.
Financiële stabiliteit staat bij monetaire autoriteiten duidelijk niet op de eerste plaats, want behalve de Riksbank besloten ook de centrale banken van Zwitserland, Denemarken, de eurozone en eind vorige maand Japan tot de invoering van negatieve tarieven. Het gebrek aan enige inflatoire druk laat ze geen keus. De 'zero interest rate policy' (Zirp) is uit; hét nieuwe monetaire buzzwoord is Nirp, de 'negative interest rate policy'. Voor centrale bankiers voelt het rentewapen — ook in negatieve territoria — toch wat beter aan dan het opkoopprogramma van allerhande leningen. Dat komt uiteindelijk toch neer op het aanzwengelen van de geldpers, wat eveneens op pagina één van het handboek staat, maar dan als doodzonde.
Hoofdeconoom Willem Buiter van Citigroup stelde donderdag te verwachten dat spoedig ook Israel, Tsjechië, Noorwegen en misschien Canada de stap naar Nirp zetten. En de ECB zal er vermoedelijk in maart nog een schepje bovenop doen.
Problemen versterkt
Het idee met renteverlagingen is dat ze altijd stimulerend zijn. Het wordt immers goedkoper om geld te lenen om te investeren en te consumeren. Maar steeds luider roepen marktpartijen dat Nirp de problemen eerder versterkt. Zo gaf Scott Mather, cio van obligatiebelegger Pimco deze week aan dat er vooralsnog geen signalen zijn dat de groei en de inflatie aantrekken. 'Ja, de negatieve rente helpt regeringen bij het verlagen van de rente op staatsleningen, maar het kan een tegengesteld effect hebben op de algehele financiële omstandigheden.'
Allereerst is er een direct effect op de banken, de instellingen die het beleid van de centrale bank moeten doorgeven aan de economie. Uit vrees voor een revolte onder klanten durven de instellingen de negatieve rentes niet door te berekenen en dus trekken ze een wissel op de winstmarges. Niet voor niks zijn de resultaten die banken uit de eurozone over het vierde kwartaal hebben gepresenteerd in drie kwart van de gevallen tegengevallen, stelde het Institute of International Finance vrijdag. En geen wonder dat deze instellingen nu 'in het epicentrum van de recente marktonrust staan'.
Afgelopen week leverden de banken gemiddeld 7% in, waar Europese aandelen circa 4% kwijtspeelden. Gemeten vanaf het begin van dit jaar zijn de banken een kwart minder waard, terwijl het gemiddelde verlies 14% bedraagt.
Hypernerveus
De zwakte bij de banken zal al snel een rem op de kredietverlening zetten, denkt Mather, het tegenovergestelde van wat de centrale banken beogen. Een aanvullend probleem is dat het beleid van de centrale banken de marktrentes te drukken de volatiliteit op de markten vergroot. Het 'veiligste' papier — staatsobligaties en leningen van de degelijkste bedrijven — wordt juist risicovoller naarmate de rentes negatiever worden. Ze leveren een gegarandeerd verlies op voor de belegger en dat maakt hem hypernerveus.
Een voorbeeld van Lukas Daalder van Robeco maakt dat duidelijk. Een obligatie van de Zwitserse farmaceut Roche die in 2022 afloopt, levert een gegarandeerd verlies op van 0,08%. Een belegger moet betalen voor het ‘recht’ geld voor jaren aan een bedrijf toe te vertrouwen. Die garantie hangt af van de veronderstelling dat het bedrijf niet tussentijd failliet gaat. Nu heeft Roche een AA-rating, dus dat is niet waarschijnlijk, maar een ongeluk zit in een klein hoekje. Dit besef vergroot met andere woorden de volatiliteit in de markt en de onrust van de laatste weken weerspiegelt dat.
Wisselkoers
Er is eigenlijk maar één kanaal waarvan gedacht wordt dat negatieve rentes wel helpen: de wisselkoers. Een renteverlaging maakt een munt minder interessant voor internationale beleggers. Een zwakkere munt maakt buitenlandse producten duurder en daarmee wordt inflatie geïmporteerd en de export gestimuleerd.
Maar de stap van bijvoorbeeld de Bank of Japan heeft niet gewerkt. De onrust van de laatste weken heeft voor een vlucht naar veiligheid gezorgd. Goud, de Zwitserse frank, Duitse staatsleningen en zeker ook de Japanse yen zijn klassieke vluchthavens. De yen is dus alleen maar aangesterkt. Deze week met 2,5% tegenover de dollar.
Race naar de bodem
Een groter probleem is dat er een race naar de bodem ontstaat als iedereen aan Nirp denkt te moeten gaan doen. De kans op een valuta-oorlog neemt dan sterk toe. Een omineus teken is dat zelfs de Fed er nu serieus naar kijkt. Weliswaar heeft voorzitter Janet Yellen nog in december de rente verhoogd, maar in een hoorzitting voor het Congres stelde ze dat als de economie onverhoopt inzakt negatieve rentes ook naar de VS kunnen komen. 'We kijken ernaar; het instrument ligt op tafel.'
Idd, de zog. analisten praten meteen over uitbraken zodra we een keer een betere dag hebben. Arcelor is weer fors gestegen bijvoorbeeld. Is iedereen dan vergeten dat er in maart weer een emissie aan komt? Daarnaast is er een serieus risico dat de yuan devalueert en in China staat bijna alles wat gebouwd wordt leeg. Ook doe staatssteun stopt een keer. M.i. hebben we de bodem nog niet gezien.