Van afvalstof tot grondstof: SusPhos haalt kostbaar fosfaat uit onze uitwerpselen
Het Nederlandse SusPhos wil een fabriek uit de grond stampen waar via een geheim chemisch proces fosfaat wordt gezuiverd uit rioolafval. Dat kan dan opnieuw worden gebruikt als grondstof voor bijvoorbeeld speciale meststoffen en hoogwaardige vlamvertragers.
Edwin van der Aa 04-12-23, 14:32
,,Ik deed vijf jaar geleden promotieonderzoek aan de chemieafdeling van de Universiteit van Amsterdam”, vertelt bestuursvoorzitter Marissa de Boer van SusPhos over het ontstaan van haar bedrijf. ,,Samen met twee collega’s bestudeerde ik de optie om de fosfaten in ons rioolafval te verwerken tot iets mooiers en beters.” Daar werd de start gemaakt met een revolutionaire techniek, vertelt ze.
Allereerst, hoe komen fosfaten in onze uitwerpselen terecht? Fosfaat wordt oorspronkelijk in buitenlandse mijnen - vooral in Marokko, Rusland, China en de Verenigde Staten - gewonnen. Die mijnen raken overigens langzaam uitgeput, terwijl de behoefte aan fosfaat toeneemt door de groeiende wereldbevolking. De landbouw is de belangrijkste afnemer van fosfaat: ongeveer 80 procent wordt gebruikt voor de productie van kunstmest. Planten nemen dat fosfaat deels op, het voedsel van de boer eten wij en scheiden we uit.
We zijn nu bezig met het ontwerp van onze eerste fabriek, die de helft van het Nederlandse rioolslib-as (35.000 ton) kan gaan verwerken
Bestuursvoorzitter Marissa de Boer (SusPhos)
Indikken
De Boer: ,,We dikken in Nederland afvalwater in (het proces waarbij vloeistof een steviger samenstelling krijgt, red.) en verbranden dat vervolgens. De rioolslib-as die overblijft, bestaat voor een kwart uit fosfaat. Nu wordt die as nog gestort in oude Duitse mijnen en dat is harstikke zonde, want daarmee gaan grondstoffen verloren.”
Dat kan anders, dacht de oprichter van SusPhos, wat een Engelstalige samentrekking is van ‘duurzaam fosfaat’. ,,We zijn nu bezig met het ontwerp van onze eerste fabriek, die de helft van het Nederlandse rioolslib-as (35.000 ton) kan gaan verwerken.” Het is de bedoeling dat SusPhos de afvalverbranders van hun as afhelpt, in ruil voor een vergoeding. Logisch, vindt De Boer, omdat de verbranders er dan niet meer mee naar Duitsland hoeven.
,,Wij trekken via een chemisch proces, waarvan extractie een onderdeel is, het fosfaat in een vloeibare vorm uit de as”, vervolgt ze. Dat fosforzuur levert SusPhos aan klanten, zoals fabrikanten. Het is ook mogelijk om er ammoniumfosfaat van te maken, een wit kristalpoeder. ,,Naast fosfaat blijven er na verwerking in het rioolslib-as ook metalen en zand over”, voegt de bestuursvoorzitter nog toe. ,,We testen nu of dit grondstoffen kunnen worden voor de bouw, denk bijvoorbeeld aan de cementindustrie.”
Lees verder onder de foto
Een buisje met ammoniumfosfaat, gewonnen uit rioolafval
Een buisje met ammoniumfosfaat, gewonnen uit rioolafval © Corné Sparidaens
Marges zijn goed
De marges op de verkoop van fosfaat als grondstof voor kunstmest zijn goed, wil de De Boer slechts antwoorden op de vraag of deze business lucratief is. ,,Meststoffen zijn op dit moment gewoon waardevol, want zonder deze toevoeging zou de voedselproductie 40 procent lager liggen. Natuurlijk richten wij ons op een zakelijk model dat rendabel is, maar tegelijk moet de slibverbrander er ook wat bij winnen om met ons in zee te gaan.”
Sowieso is het bedrijf SusPhos niet alleen opgezet om zoveel mogelijk geld te verdienen. ,,Het is niet duurzaam als wij exorbitant winst gaan maken op dit proces. We gaan voor langdurige en duurzame samenwerkingen. Sterke partnerschappen zijn voor ons belangrijk. In de toekomst is het zelfs mogelijk dat die intensieve samenwerking op één locatie gaat plaatsvinden.”
Zover is het nog niet. In een proeffabriek in Friesland werd de afgelopen jaren de technologie bewezen en geoptimaliseerd. Nu is het tijd om de grote fabriek - een stalen kolos met de maten van een voetbalveld en een prijskaartje van tientallen miljoenen euro’s - uit de grond te stampen; die moet in 2026 zijn gerealiseerd en nog een jaar later volop draaien. De Boer lacht: ,,We worden nu langzaam maar zeker van een startup een ware onderneming, met een team getalenteerde mensen! Dat is best een grote opgave, als je weet wat je allemaal moet regelen om het te laten werken. En de risico's die dat met zich meebrengt.”