Ook al is de eerste Neuralink-chip die bij een mens is ingeplant geen revolutionaire sprong in breintech, ze voedt wel de hoop bij sommige mensen in een rolstoel. ‘Ik bereid me voor op de dag dat ik weer kan stappen.’
‘Ik wil ook opnieuw lopen.’ ‘Dit is mijn droom!’ ‘Waar kan ik me aanmelden als proefpersoon?’ Het zijn maar enkele van de reacties die volgden op een bericht van serieondernemer en miljardair Elon Musk. Afgelopen week liet hij weten dat zijn bedrijf Neuralink voor het eerst een hersenchip heeft ingeplant bij een vrijwilliger.
De chip van een muntstuk groot is bedoeld om elektronische apparaten met enkel en alleen gedachten aan te sturen. Dat moet perspectief bieden aan honderdduizenden mensen met verlamde ledematen of de zenuw-spierziekte ALS - wie weet kunnen zij dankzij Neuralinks technologie ooit weer normaal bewegen.
Ook in ons land bleef de nieuwe stap in breintech niet onopgemerkt. Onder meer voormalig triatleet Marc Herremans pikte het bericht op. De man, die na een ongeval in 2002 tot de borst verlamd raakte, hoopt al lang dat bedrijven zijn droom om ooit weer te stappen werkelijkheid maken. Onder meer via zijn vzw To Walk Again draagt hij die boodschap uit. ‘Twintig jaar gelden werd ik als een fantast afgeschilderd. Nu steeds minder. De wetenschap gaat met sprongen vooruit.’
Advertentie
Twintig jaar geleden werd ik als een fantast afgeschilderd. Nu steeds minder. De wetenschap gaat met sprongen vooruit.
MARC HERREMANS
VZW TO WALK AGAIN
‘Neuralink zet een bijzondere prestatie neer’, erkent professor Sebastian Haesler, directeur van Neuro-Electronics Research Flanders (NERF). Maar revolutionair is ze volgens hem niet. ‘Er worden al lang elektrodes in hersenen geplaatst. Vandaag zijn er minstens 150.000 mensen bij wie aan diepe hersenstimulatie wordt gedaan.’ In dat geval geven elektrodes stroomschokjes af om symptomen van onder meer parkinson of epilepsie tegen te gaan.
‘Hallo wereld’
Wat Neuralink doet, valt in een andere categorie. Het bedrijf wil een brain-computer interface (BCI) ontwikkelen. Daarbij probeert een chip signalen in de hersenen af te lezen zodat een draadloze verbinding met bijvoorbeeld een computer kan ontstaan. Wereldwijd zijn zeker duizend spelers met deze snel oprukkende technologie bezig. Onder meer aan de Universiteit van Californië leidde dat al tot spectaculaire resultaten. Een verlamde vrouw kreeg er vorig jaar 256 elektroden op het oppervlak van haar hersenen geplaatst, waardoor ze na 18 jaar ineens weer kon spreken. Ook het Australische bedrijf Synchron stond twee jaar geleden al ver. Dat liet dankzij een implantaat een ALS-patiënt een tweet sturen door er gewoon aan te denken. ‘Hallo wereld’, schreef de man.
TIP
Begin uw dag goed geïnformeerd.
Ontvang nu De Tijd Vandaag.
Elke dag via e-mail - Uitschrijven in één klik
De pistes die de neurotechbedrijven bewandelen, lopen erg uit elkaar. De een gaat voor zo klein mogelijke chips, de ander maakt er net met zoveel mogelijk contactpunten. Sommige spelers mikken op andere gebieden, zoals het ruggenmerg. Het beursgenoteerde Onward Medical staat daarin het verst. Vorig jaar toonde het hoe Gert-Jan Oskam, een man met een dwarslaesie, dankzij zijn elektrodes weer kleine afstanden kan lopen. ‘We blijven daarmee uniek in de wereld’, zegt CEO Dave Marver.
Schermvullende weergave
Neuralink-stichter Elon Musk. ©REUTERS
De Nederlander is niet de enige met Onward Medical-tech in zijn lijf. Vorig jaar raakte bekend dat nog een man met een ruggenmergletsel een implantaat kreeg, in de hoop zijn armen, handen en vingers weer in beweging te krijgen. Marver wil niet kwijt hoe het daarmee staat. ‘Maar we zijn nog niet van plan om onze onderzoeken stop te zetten. We hebben Europese subsidies voor nog drie extra mensen.’
Onward Medical ziet Neuralink niet als concurrent, maar als metgezel. ‘Het is fantastisch om te zien dat ook Musk steeds verder geraakt en daar zoveel aandacht mee genereert. Daar is het hele veld mee gebaat’, aldus Marver. Hij zag deze week zelf de aandelen van zijn bedrijf omhoogschieten, in het spoor van Neuralink. Onwards grootste uitdaging is naar eigen zeggen de toegang tot middelen. Het bedrijf, opgericht in 2015, haalde sinds de start zo’n 170 miljoen dollar op. Ter vergelijking: Neuralink verzamelde alleen al in augustus en november meer dan 320 miljoen dollar.
Litteken
Volgens Onward Medical is de vermarkting van zijn technologie niet meer veraf. ‘Het zou mogelijk moeten worden binnen vijf tot zes jaar.’ Ook professor Haesler gelooft dat tegen 2030 een aantal brein-computerinterfaces een praktische toepassing zal kennen. ‘Maar het zal voor een nichegroep zijn van mensen die immobiel zijn of niet kunnen communiceren.’
Ik verwacht dat er tegen 2030 praktische toepassingen zullen zijn, maar wel slechts voor een nichegroep van mensen die immobiel zijn of niet kunnen communiceren.
SEBASTIAN HAESLER
DIRECTEUR NEURO-ELECTRONICS RESEARCH FLANDERS
En dan nog zal niet elke patiënt in aanmerking komen, laat staan bereid zijn om ingrijpende neurochirurgie te ondergaan. ‘We kennen de langetermijngevolgen nog niet. Wat als er littekenvorming ontstaat en signalen minder goed worden doorgegeven? Hoe makkelijk kan zo’n chip verwijderd worden? Of vervangen?’, vraagt Haesler zich af. Het potentieel noemt hij groot, ‘maar de risico’s ook’.
Herremans sluit zich daarbij aan. ‘Ook al ben ik gelukkig met mijn leven, op lange termijn zou ik graag in een project als dat van Onward Medical stappen. Op voorwaarde dat zijn technologie vergevorderd is en dat de bijwerkingen verwaarloosbaar zijn. Zolang mijn drie kinderen jong zijn en mij nodig hebben, ga ik sowieso niet onder het mes.’
De vijftiger zet in tussentijd zijn dagelijkse trainingen van vier tot vijf uur verder. ‘Ik wil mijn lichaam in topconditie houden. Niet alleen om gezond te leven, maar ook omdat ik voorbereid wil zijn op de dag dat de ultieme medische oplossing er wel is.’