Duurzame mobiliteit wordt een mix van technieken'
BMW kiest na de Japanners en Koreanen ook voor de waterstofauto, 'auto's met batterijen krijgen de wind tegen'
Opeens zet ook BMW in op auto's die rijden op waterstof. ,,Auto's met batterijen zijn prima. Maar er is een tweede techniek nodig voor de energietransitie. Want wat als er geen stroom is om je auto te laden?''
Sissend gaat de druk van de slang. ,,Hoe lang duurde deze tankbeurt? 5 minuten? We kunnen weer dik 500 kilometer rijden'', glundert Jürgen Guldner. Hij heeft zojuist bij een waterstofpomp in de Antwerpse haven een BMW iX5 Hydrogen afgetankt met waterstof.
Bijna drie weken lang ontvangt het Duitse automerk journalisten uit heel de wereld om te pronken met de X5 op waterstof. ,,Er is veel interesse voor ons verhaal waarom waterstof een goede keuze is'', zegt de waterstofchef van BMW.
Vijf jaar geleden kreeg Guldner een opdracht van de BMW-top. De automaker uit München die inmiddels tal van elektrische auto's aanbiedt, wilde een alternatief voor auto's met batterijen. ,,Daar hebben we drie grote argumenten voor. Het eerste is de beschikbare elektriciteit. Hoe laad je de auto als er onvoldoende elektriciteit is voor de laadpalen? Nu al kan het netwerk de vraag naar stroom niet aan. Het tweede betreft de grondstoffen. Er zijn onvoldoende zeldzame metalen voor honderden miljoenen auto's met grote batterijen. Met de metalen uit één traditionele elektrische auto kan ik tien waterstofauto's maken. En ten derde wil een deel van onze klanten - we weten niet precies hoeveel - een auto die ze snel kunnen tanken. Bovendien willen we als bedrijf niet op één techniek inzetten. Duurzame mobiliteit wordt een mix van technieken, inclusief waterstof.''
Een auto op waterstof is ook een elektrische auto, maar de energie wordt niet in batterijen bewaard maar in de vorm van waterstof. In de brandstofcel onder de motorkap reageert de waterstof met zuurstof. Bij dat proces komt elektriciteit vrij.
Waterdamp
Vier jaar lang heeft BMW aan de waterstofauto gewerkt. Tal van testen werden gedaan. Er werden er zelfs een paar in de fik gestoken om te zien of de veiligheidskleppen werkten en de tanks niet zouden ontploffen. De X5 zoeft geruisloos over de weg. De 400 pk onder de 'motorkap' geeft de pit die bij elektrisch rijden hoort. Uit de uitlaat komt slechts een wolkje waterdamp, géén broeikasgas; de groene droom van de autoliefhebber.
BMW staat niet alleen. Toyota en Hyundai prediken het waterstofgeloof al meer dan tien jaar, beide merken hebben een waterstofmodel in de showroom. Ook Honda maakt een waterstofauto, maar die is niet te koop in Nederland. Autoconcerns als Stellantis zien voor waterstof alleen in bestelauto's en vrachtwagens een kans. Mercedes ziet toekomst in vrachtwagens op waterstof.
De BMW iX5 Hydrogen staat voorlopig evenmin in de showroom. Guldner: ,,Nu hebben we bijna honderd waterstofauto's gebouwd op basis van de BMW X5. Bij de X5's hebben we het motorblok en de benzinetank eruit gehaald en de brandstofcel, de waterstoftanks en de elektrische motoren erin geplaatst. Met die auto's gaan we wereldwijd onder extreme condities proefrijden en luisteren naar de ervaringen van de gebruikers. In de tweede helft van het decennium komt hij te koop.''
Prijs
Er is nog geen prijs. ,,Maar prijzen dalen altijd als je iets seriematig gaat maken. Behalve bij auto's op batterijen.'' Een oplopend tekort aan metalen die in de accu's gebruikt worden, kunnen tot prijsverhogingen leiden. Sterker: dat gebeurt al. De gemiddelde elektrische auto in Nederland kost nu volgens de ANWB 46 mille, dat was vijf jaar geleden 35.000 euro. En zo kan de dure waterstofauto - die van Toyota en Hyundai kosten nu nog 70 mille - ook qua prijs interessant worden. Waterstof krijgt de wind mee, omdat auto's met batterijen de wind tegen krijgen.
Waterstof wordt nu vooral gezien als dé energiedrager voor grote voertuigen die veel kilometers maken. BWM rekent ook op personenauto's, voor ,,mensen die veel rijden, snel willen tanken en weer door.''
De X5 is een bakbeest en dat is ook nodig om de techniek kwijt te kunnen. ,,Maar de efficiëntie van de brandstofcel neemt toe, hij kan kleiner worden zodat ook kleinere auto's op waterstof kunnen'', zegt Guldner.
Lithium
BMW volgt met zijn oplossingen voor elektrisch rijden de lijn van Toyota. Dat maakt elektrische auto's met batterij, maar zegt dat ook waterstof en zelfs hybrides nodig zullen zijn. Door het tekort aan lithium wil het geen beperkt aantal auto's met heel grote batterijen, stelt het Japanse autobedrijf, maar heel veel auto's met een kleine batterij. De totale CO2-uitstoot daalt daardoor harder.
In de brandstofcel wordt het zeldzame platinum gebruikt. ,,Komende decennia gaan er miljoenen benzineauto's naar de sloop. In de katalysator van die auto's zit platinum, dat kunnen we mooi hergebruiken'', stelt Guldner. Er is over nagedacht, wil hij maar zeggen.
Dat BMW en Toyota het samen eens zijn is niet verwonderlijk. De twee merken werken al lang samen bij de ontwikkeling van waterstofauto's. De brandstofcel in de BMW iX5 Hydrogen komt rechtstreeks uit de fabriek van de Japanners.
Waterstof heeft nu nog één grote drempel. Waar ga je tanken? Nederland heeft elf waterstofpompen en nog eens zoveel in aanbouw. Dat leidde tot een bescheiden waterstofautopark van 651 personenauto's, 13 bestelwagens en 85 vrachtwagens. Duitsland heeft inmiddels een landelijk dekkend netwerk van ruim honderd waterstofstations.
,,In 2030 zijn er in Europa duizend waterstofstations. Dat heeft de EU de lidstaten opgedragen'', zegt Jorgo Chatzimarkakis, ceo van Hydrogen Europe, de Europese organisatie van de waterstofindustrie. 50.000 vrachtwagens op waterstof moeten dan uitstofvrij het continent doorkruisen en misschien wel nog meer personenauto's op waterstof.
,,Vooral voor vrachtvervoer is waterstof dé oplossing. Je moet anders een 1000 kilo zware batterij meezeulen voor elke 100 kilometer die je rijdt. Waanzin. Waterstof kost in 2030, denken wij 2,50 euro per kilo. En met een kilo kun je 100 kilometer rijden. Als waterstof 5,50 euro kost is het al goedkoper dan diesel.''
Elon Musk
Critici wijzen op het energieverlies bij de productie van waterstof en bij de omzetting naar elektriciteit, twee derde van de energie gaat daarbij verloren. ,,Waterstof als energiedrager is de stomste oplossing die je kunt verzinnen'', zei Elon Musk, de ceo van Tesla, vorig jaar nog. Tesla heeft alleen elektrische auto's met batterijen.
Guldner glimlacht. ,,Bij een brandstofauto wordt 80 procent van de energie omgezet in warmte en herrie. Waterstof doet het beter. Op dagen dat het hard waait en de zon flink schijnt dumpen we nu groene elektriciteit voor niets. Wat als je daar nu eens waterstof van maakt? En waterstof kun je bewaren en transporteren van bijvoorbeeld Noord-Afrika, waar je het spotgoedkoop uit zonnestroom kunt produceren, naar de havens van Antwerpen en Rotterdam. Met elektriciteit gaat dat niet.''