'Europa moet zelf grondstoffen winnen en batterijen maken'
Dat staat in twee voorstellen die de Europese Commissie morgen presenteert. ,,We zijn voor de levering van cruciale aardmetalen afhankelijk van een paar landen'', schrijft Eurocommissaris Thierry Breton (industriebeleid) in een gelekte versie van de voorstellen. ,,China heeft bijna een monopolie op cruciale aardmetalen. Dat maakt ons kwetsbaar.''
Hoe kwetsbaar bleek tijdens de coronacrisis: beschermingsmiddelen moesten uit China komen. De EU werd verder wakker geschud door de Russische inval in Oekraïne. Verschillende landen bleken moeilijk zonder Russisch gas te kunnen.
,,Als je kijkt naar de economie van de toekomst, is die afhankelijkheid nog veel sterker en dat maakt ons chantabel'', zegt Europarlementariër Tom Berendsen (CDA). Batterijen, zonnepanelen, windmolens - de Europese Commissie wil de voorwaarden scheppen waarop die in Europa zelf kunnen worden geproduceerd. De procedures om vergunningen te krijgen moeten bijvoorbeeld drastisch worden bekort.
Ook de noodzakelijke grondstoffen moeten voor ten minste 10 procent in de EU-landen worden gewonnen. Dat betekent mijnbouw - een activiteit die de afgelopen vijftig jaar juist is afgebouwd. Recentelijk zijn in Zweden grote hoeveelheden zeldzame metalen ontdekt. In Finland wordt al gewerkt aan een lithiummijn, tegen de zin van lokale bewoners en de milieubeweging.
Er moeten wel normen komen voor die mijnbouw, zegt Mohammed Chahim (PvdA). ,,We kunnen niet wegkijken van de impact die het winnen van grondstoffen voor mens en natuur heeft.'' Ook bepleit hij hergebruik van mate-rialen. De Christendemocraten en de Sociaaldemocraten zijn de twee grootste fracties in het parlement, dat de komende maanden samen met de 27 EU-landen de voorstellen bespreekt.