01 februari 2009
Beter blode België
Het VFB-bestuur bepaalt een dezer zijn standpunt in verband met de heronderhandelde Fortis-transacties. Ik denk dat we naar een No-Yes-Yes gaan, dus een negatief stemadvies voor de transacties met Nederland en een goedkeuring van de verkopen aan de Belgische Staat en aan BNP Paribas.
Met dank aan advokaten, rechters en experten, stellen we vast dat de aandeelhouders van Fortis hun beslissingsrecht terugkregen en straks eigenaar kunnen zijn van een verzekeringsholding en niet van een financieel samenraapsel. Waarom dit al geen overwinning noemen?
Er zijn natuurlijk nog verbeteringen mogelijk. Waarom zou de regering de aandeelhouders geen call geven (uitoefenbaar na twee jaar en dan gedurende zes jaar) op de 25%+1 in Fortis Bank België? Als de financieringskost van deze participatie wordt opgenomen in de uitoefenprijs van de call, kost dit de overheid niets.
Misschien kan Fortis Holding in dat kader zelfs bereid zijn om - na een audit - opnieuw een groter belang te nemen in de SPV, dus de portefeuille toxische kredieten. Minister Reynders doet er goed aan dit alsnog met Mr. Modrikamen te bespreken.
De grootste weerstand tegen de nieuwe afspraken komt van de voorstanders van een stand-alone bank. Fortis Bank zou dan nog een tijdlang voor 100% in handen van de Belgische Staat zou blijven om vervolgens te fuseren met Fortis Holding. BNP Paribas wordt in dat scenario wandelen gestuurd. Merci et Adieu.
De voorstanders van het behoud van Fortis Bank in Belgische handen, hanteren vanzelfsprekend economische argumenten (beslissingscentrum, tewerkstelling direct én indirect, enz.) maar hun standpunten hebben ook een nationalistische en dus emotionele ondertoon.
Burgers die voor hun land opkomen – in dit geval voor België – verdienen respect, maar financiële strategieën en beslissingen worden best niet vertekend door dit soort overwegingen.
We hebben op dat vlak trouwens net een slechte ervaring achter de rug. Maurice Lippens wilde met zijn bepaald ‘Dietse’ droom de Nederlandse Handelsmaatschappij (ABN) en de Generale Maatschappij herenigen, ruim 180 jaar na de oprichting door Koning Willem I der Nederlanden. We weten intussen hoe dat is afgelopen.
Ook met de begrijpelijke wens om de grootste bank van het land in Belgische handen te houden, moeten we nuchter omspringen. VFB was nooit een voorstander van een stand-alone-oplossing zonder BNPP.
Na de lectuur van het expertenverslag zijn we er meer dan ooit van overtuigd dat dit een correcte inschatting was. Men onderschat in welke hachelijke situatie de bank zich vanaf 26 september bevond.
De verzekeringspremie voor kredieten aan Fortis liep op tot even 650 basispunten (6,5%), tegen 90 eerder. De behoefte aan liquiditeiten bedroeg op 3 oktober even 120 miljard bij een balanstotaal van 600 miljard. Ook na de verkopen aan Nederland (waardoor 47 miljard terugkeerde) bleven de financieringsbehoeften groot. BNPP nam dan de rol van de Nationale Bank over.
Moest de Belgische overheid deze catastrofe met kapitaalinjecties en staatswaarborg rechttrekken? Vooreerst kon dat gewoon niet, want de wet van 15 oktober bestond nog niet. En de regering wenste begrijpelijkerwijs niet in het spoor van Ierland terecht te komen.
Na gelijkaardige beloften schoot de CDS-verzekeringspremie voor leningen aan Ierland eind september, van 25 basispunten naar liefst 230. De spread in de kostprijs van 10-jaarsobligaties tegenover Duitsland liep op naar 1,8 punten tgo. intussen ook al 1 voor België. En de openbare schuld van Ierland bedraagt maar 25% van het BBP, tegen 80% voor België (306 miljard versus 332 miljard euro).
Misschien moet de Nationale Bank de grafiek publiceren met de liquiditeitsbehoeften van Fortis Bank vanaf midden september. Het is nu toch achter de rug en we kunnen stilaan openlijk over de Verschrikkelijke Septemberdagen van 2008 spreken. In een echte financiële Blitzkrieg werd Fortis toen onder de voet gelopen. Gouverneur Quaden van de NBB zei in het parlement dat ‘de liquiditeit opdroogde met een door mij nog nooit eerder geziene snelheid.’
In interviews dit weekend zei voormalig Fortis-CEO Herman Verwilst dat ‘op de interbankenmarkt plotseling niemand nog met Fortis wilde werken.’ Men kan zich de vraag stellen, aldus Verwilst, of het volslagen toeval is dat drie Belgische banken zo zwaar aangevallen werden. Waren ze te groot om door een klein thuisland te worden geholpen?
Tot op heden heeft niemand de aanvallers van 26 september 2008 geïdentificeerd, zodat ook niemand weet of de bedreiging nu verdwenen is. Men zal trouwens allicht nooit veel verder geraken dan de legendarische ‘gnomen van Zürich’.
Het kan schijterig klinken, maar een ongrijpbare vijand daag je beter niet uit. België wordt – op de vooravond van de vergrijzing - beter geen speeltje van speculanten zoals Fortis Bank dat even was. Beter blode België, dan dode België.
De auteur is publicist en voorzitter van de Vlaamse beleggersfederatie VFB Paul Huybrechts