FortisEffect schiet met scherp op Nederlandse staat
maandag 11 mei 2009
Auteur: Pascal Dendooven
Adriaan De Gier: Bij de bestuurders van Fortis is nog een leuk bedrag te halen.
UTRECHT - 'De contractbreuk van de Nederlandse staat is de oorzaak van de ontmanteling van Fortis. De case tegen de Nederlandse staat is sterk, maar de uitdaging is om voldoende Fortis-belanghebbenden achter ons te krijgen', zegt advocaat Adriaan de Gier van De Gier Business Law en FortisEffect.
Van onze redacteur
Advocaat Adriaan de Gier was een van de eersten in het Fortis-dossier om juridisch in actie te komen. Dat heeft te maken met het feit dat veel van de circa 1.300 beleggers die hij onder meer via de stichting FortisEffect achter zich heeft, in de week van 29 september aandelen Fortis kochten nadat de Benelux-overheden op zondagavond 28 september hadden verklaard dat er 11,2 miljard euro in Fortis zou geïnjecteerd worden in ruil voor een belang van 49,9 procent in de respectieve Fortis-Beneluxtakken (Fortis Bank België, Fortis Bank Nederland en Fortis Bank Luxemburg). Fortis leek gered.
Onder anderen minister van Financiën Wouter Bos sprak geruststellende woorden, maar in de praktijk speelde Nederland een ander spel. Het weigerde zijn deel van de kapitaalverhoging te doen, de Nederlandse centrale bank (DNB) bleef aan de zijlijn staan toen er noodkredieten verstrekt moesten worden en, belangrijker nog, de Nederlandse overheid zette de Belgen het mes op de keel en eiste de terugkoop van alle Nederlandse activa van Fortis. Zo niet zou Fortis Bank Nederland onder curatele worden geplaatst.
De klanten van De Gier voelen zich lelijk gepakt door wat zich die week afspeelde. 'Er is sprake van manifeste misleiding door de overheid tijdens die hele reddingsoperatie', zegt De Gier. De Gier, van het kantoor De Gier Business Law, wil de druk op de Nederlandse overheid fors opvoeren met het oog op verkrijgen van ofwel een terugdraaiing van de aankoop van Fortis Nederland of subsidiair schadevergoeding. 'Het Fortis-front zal zich nu verleggen naar Nederland. In de komende weken zal dat heel duidelijk worden', zegt de zakenadvocaat. In juni zouden twee van de drie procedures van De Gier al behandeld worden door de arrondissementsrechtbank te Amsterdam (zie inzet).
De aandeelhoudersvereniging Deminor en de Nederlandse Vereniging van Effectenbezitters (VEB) hebben recentelijk eveneens de Nederlandse staat gedagvaard om dezelfde redenen: gebruik van dwang tegen de Belgische staat om zonder onafhankelijke waardering de activa van Fortis terug te kopen. Bovendien eiste Nederland ook de verzekeringsactiviteiten op die niet onder druk stonden. Deminor en VEB hebben ook Fortis in het geding betrokken. Ook de advocaat Mischaël Modrikamen heeft de Nederlandse overheid al gedagvaard.
De Gier vindt het jammer dat in het Fortis-dossier de krachten worden versnipperd. 'We hebben er alle belang bij om samen te werken. Hoe meer beleggers we achter ons hebben, hoe meer druk we kunnen zetten op de Nederlandse staat. En hoe meer druk, hoe groter de kans dat er een schikking komt.' De Gier zegt dat hij er alles aan gedaan heeft om tot één front te komen. 'Het is bijzonder teleurstellend dat die resultaten zonder gevolg bleven. Ik heb telkens weer goede gesprekken gehad, maar vervolgens gebeurt er niets.' Momenteel is De Gier in contact met Test-Aankoop. Hij is ook in gesprek met enkele Belgische families.
'Het is van belang voor onze Nederlandse procedures dat we ook Belgische aandeelhouders achter ons hebben. Ik kan me voorstellen dat het voor een rechter verschil uitmaakt of je minder dan 1 procent van de aandeelhouders achter je hebt of een significante groep. Anders krijg je mogelijk reacties als Nou, u klaagt wel, maar alle anderen lijken tevreden.' Het feit dat het een procedure tegen de Nederlandse overheid betreft, heeft tot gevolg dat een aantal institutionele partijen zich terughoudend opstellen. 'Niet iedereen procedeert graag tegen de overheid.'
Het dossier is volgens De Gier echter zonder meer sterk. Rekening houdend dat de staat het doelwit vormt, geeft hij zichzelf meer dan 50 procent kans op winst. 'We kunnen aantonen dat Bos (Wouter Bos, de Nederlandse minister van Financiën, red.) niet de waarheid heeft gezegd in de Tweede Kamer over de rol van Nederland in de reddingsoperatie.' De Gier werkt ook aan een getuigenverhoor waar hij Nout Wellink, gouverneur van De Nederlandsche Bank (DNB) wil oproepen.
Het liefst wil De Gier ook nog bewijsbeslag laten leggen. Met een deurwaarder afstappen op de DNB en allerhande stukken in beslag nemen, want De Gier zegt dat de toezichthouder al in september 2007 wist dat er toen al ernstige liquiditeitsproblemen waren bij Fortis, maar dat men de andere kant opkeek. Zo'n bewijsbeslag zou passen in het raam van een procedure die De Gier in voorbereiding heeft, maar nog niet gelanceerd heeft wegens geldproblemen. 'Procederen is duur en we hebben nu al drie procedures lopen. Als we ook werk willen maken van de aansprakelijkheid van bestuur en toezichthouders, moeten we meer middelen hebben.' De advocaat merkt op dat de bestuurders van Fortis voor 250 miljoen euro per persoon zijn verzekerd. 'Daar is nog een leuk bedrag te halen.'
Tussen medio 2007 en 27 september 2008 ging het meeste waarde verloren. Het aandeel zakte toen van iets meer dan 31 euro naar 6 euro. De putsch van Bos, Balkenende en Wellink in de week van 29 september tot 4 oktober deed de rest. 'De Nederlandse contractbreuk heeft tot de verkoop van Fortis Bank aan BNP Paribas geleid. Veel mensen hebben in die week gekocht, omdat ze dachten dat de instelling door de overheid gered was. De Nederlandse staat moet die schade vergoeden.'
De Gier gaat voor het terugdraaien van de nationalisatie. Pas subsidiair wordt schadevergoeding gevraagd. De Gier zegt dat er niet alleen sprake was van misbruik van omstandigheden en politieke chantage, maar dat de transactie ook al niet legaal tot stand is gekomen omdat de aandeelhouders niet werden geraadpleegd.
Fortis had daar het nodige voor moeten doen en daarom wordt Fortis mee gedagvaard. De Gier heeft ook een claim tegen de Belgische staat wegens de verkoop van Fortis Bank aan BNP Paribas en ten slotte ook tegen Fortis Bank Nederland. Die laatste heeft via een mediacampagne toen gesteld dat Fortis gered was en zich daarmee schuldig gemaakt aan misleiding, luidt het. 'Ze hebben toen brieven verstuurd met de boodschap: Fortis staat er beter voor dan ooit.'
Doordat de overheid mee in het geding is, is de druk groot om 'de pagina om te draaien'. Jan-Michiel Hessels, vorig najaar waarnemend voorzitter van Fortis, omschreef het dossier als 'een ongelukkige belegging'. De Gier is het daar niet mee eens. 'Men is belazerd. Beleggen is risico nemen binnen een normenkader dat inhoudt dat je de markt correct moet inlichten. Daar is het fout gegaan.'
Zijn de beleggers nog wel gemotiveerd om verder te procederen? 'De schade is heel groot en heel veel mensen zijn getroffen. Het zou vreemd zijn om in zo'n grote zaak niet voldoende geld te kunnen mobiliseren. Als elke Fortis-belegger een tientje inzet, procederen we Bos naar de Hoge Raad en terug. Beleggers onderschatten de sterkte van onze zaak. De free riders, beleggers die anderen de kastanjes uit het vuur laten halen, zijn natuurlijk een probleem. Als iedereen redeneert zoals zij gebeurt er niets.'
Het feit dat Fortis een dubbele nationalit