Het hele artikel uit Fd van vandaag;
In het kort
Kanselier Olaf Scholz wil minder afhankelijk worden van Russisch gas.
De import van vloeibaar gas en de bouw van terminals kan daarbij helpen.
Nederlandse partijen zijn bereid daar fors in te investeren.
De Nederlandse olietycoon Marcel van Poecke verdubbelt zijn investeringen in Wilhelmshaven tot €5 mrd, door een terminal voor vloeibaar aardgas toe te voegen aan een geplande waterstoffabriek.
Van Poecke heeft met zijn investeringsmaatschappij AtlasInvest, vaak samen met het Amerikaanse Carlyle, veel grote belangen in de energie. Hij zou in tien stappen €25 mrd willen investeren. Dat bevestigt Otto Waterlander, de chief operational officer van Tree Energy Solutions (TES). Vanuit deze Belgische vennootschap initieert Marcel van Poecke samen met zijn broer Paul het megaproject.
Zondag kondigde kanselier Olaf Scholz in de Bondsdag aan dat Duitsland zo snel mogelijk twee terminals voor vloeibaar aardgas, ofwel lng, wil bouwen. Het betreft een locatie in Brunsbüttel en een locatie in Wilhelmshaven, allebei aan de Duitse kust van de Noordzee.
Staatssecretaris Patrick Graichen van het Duitse ministerie van economische zaken en klimaatactie kon woensdag nog niet zeggen hoe de overheid hierin wil participeren, via een staatsdeelname, garanties of leningen.
Mislukte terminal
Meer Nederlandse partijen helpen Duitsland met miljardeninvesteringen om zo snel mogelijk minder afhankelijk te worden van Russisch aardgas. Zo werken in Brunsbüttel het Nederlandse tankopslagbedrijf Vopak en Gasunie al vijf jaar met een Duitse partner aan een terminal voor lng. Maar door onder andere bureaucratische obstakels en verzet van milieugroepen wil die niet van de grond komen.
De terminal in Brunsbüttel, die voornamelijk met Nederlands geld zal worden gebouwd, had al klaar moeten zijn, maar leek op sterven na dood. Vopak is als actieve deelnemer afgehaakt met een afschrijving van €11,1 mln. Nu de Duitse overheid betrokken is, komt het project mogelijk alsnog in een stroomversnelling.
Gasunie beperkt zich in een reactie tot de opmerking dat de gesprekken met de Duitse overheid over de terminal zich in ‘de afrondende fase bevinden’. Het staatsbedrijf hoopt dit jaar nog te kunnen starten met het aanleggen van de terminal.
Graichen weersprak woensdag dat de terminal tot nog toe niet van de grond kwam vanwege vergunningen. 'Het waren bedrijfseconomische redenen. Russisch aardgas was veel goedkoper dan vloeibaar gas. Nu zitten we in een heel nieuwe situatie', aldus de Duitse staatssecretaris.
Export opgevoerd
Duitsland import nu 55% van zijn aardgas uit Rusland. Nog nooit waren de opslagterminals voor het Russische aardgas zo leeg als de afgelopen weken. Dat is volgens de Duitse regering een onaanvaardbaar risico.
De Verenigde Staten en Qatar hebben de export van vloeibaar gas opgevoerd. Via onder andere de haven van Rotterdam en pijpleidingen naar Duitsland kunnen de oosterburen vloeibaar gas geleverd krijgen. Met de nieuwe terminals moet het laden en lossen van tankers en de tijdelijke opslag ook mogelijk worden aan de eigen noordkust.
Nieuwe situatie
Investeerder Van Poecke had tot voor kort alleen plannen om een waterstoffabriek op industriële schaal te bouwen. De Duitse regering heeft de investeerder gevraagd in het plan een lng-terminal te integreren. Het plan bevindt zich in de ontwikkelfase. Vergunningen zijn er nog niet, aldus Waterlander.
‘De situatie is van de ene op de andere dag veranderd’, zegt de coo van TES, die voorheen bestuurder was bij het Oekraïense staatsgasbedrijf Naftogaz. ‘Duitsland moet voor zichzelf zorgen. Het contract voor de Russische gastoevoer via Oekraïne loopt in 2024 af en ook Nord Stream is onzeker. Door ons project aan te passen en te versnellen zouden we Duitsland voor een derde in de behoefte aan gas kunnen voorzien.’
Van Poecke zet hoog in
De terminal kan in 2025 klaar zijn, zegt hij. De beoogde eerste investering was volgens hem €2,5 mrd, maar kan met de additionele terminal voor vloeibaar aardgas oplopen tot €5 mrd. ‘Het hangt af van de bereidheid van de Duitse overheid om afnamegaranties te geven.’
Het Duitse energiebedrijf Uniper had ook plannen voor een terminal in Wilhelmshaven, maar dat project is stukgelopen en ingeruild voor een plan voor een groen waterstofknooppunt. Mogelijk wordt dat ook extra leven ingeblazen met de steun van de Duitse overheid. Waterlander zegt dat zijn onderneming openstaat voor samenwerking met Uniper.
Nadruk op 'groen'
Het consortium in Brunsbüttel, met Vopak en Gasunie, heeft goede hoop dat zijn project alsnog van de grond komt. ‘Het gaat om zeer complexe, kostenintensieve en langjarige investeringen’, zegt woordvoerder Katja Freitag. ‘Wij blijven overtuigd van de noodzaak.’
Met dit project was oorspronkelijk een investering beoogd van €300 tot €500 mln, maar de plannen zijn tussentijds flink uitgebreid.
Om meer steun te verwerven is recent nadruk gelegd op het ‘groene’ karakter. Als het tijdperk van fossiel gas voorbij is kan er klimaatneutraal gas worden opgeslagen, zegt Freitag. Ook deze partijen spreken over een mogelijke ‘hub’ voor groene waterstof.
In Stade wordt ook nog gewerkt aan een derde lng-terminal, maar ook daar is er vertraging. De Deutsche Umwelthilfe (DUH) houdt vast aan het verzet tegen de terminals omdat ze primair fossiele energie opslaan. De milieuorganisatie noemt de groene beloftes voor Brunsbüttel greenwashing.