Kerndoelstelling van de Europese Centrale Bank is een inflatie van maximaal 2% op middellange termijn. Belangrijkste instrumenten daarbij zijn het rentewapen en de geldhoeveelheid.
Kerndoelstelling ECB
Kerndoelstelling van de ECB is een inflatie van maximaal 2%. Secundair is een op basis van het Verdrag van Maastricht af te leiden groeidoelstelling. Maar daarover zei voormalig president Duisenberg ooit, dat het handhaven van prijsstabiliteit de beste garantie is op een duurzame economische groei. De Federal Reserve Bank, FED, heeft geen expliciete inflatiedoelstelling, maar waakt over een gestage economische groei.
Instrumenten ECB
De ECB heeft verschillende instrumenten in handen:
* De banken van de eurozone moeten bij de ECB een reserve aanhouden. Dit is elke maand 2 procent van de deposito's en schuldbewijzen van hun klanten met een looptijd van hooguit twee jaar. Door dit verplichte liquiditeitstekort bij de banken, zijn ze continu afhankelijk van de kredietverlening door de ECB. Het geeft de ECB de touwtjes in handen,
* De Banken moeten ter dekking van te verkrijgen kortlopende leningen effecten bij de ECB in onderpand geven. Ze krijgen het onderpand terug, wanneer ze een week later de lening terugbetalen,
* De ECB leent geld aan de hoogste bieder. De rente is gelijk aan de basisrente plus opslag. Grijpt een bank hierbij mis, dan kan hij altijd nog bij een medebank met een liquiditeitsoverschot lenen. Dit verloopt via de interbankenmarkt,
* Wanneer er relatief veel vraag is naar liquiditeit en de rente verder stijgt, kan de ECB extra geld aan de markt toevoegen en daarmee de rente verlagen. Deze toevoeging kan soms maar voor één dag zijn, maar ook zo lang duren als nodig wordt geacht,
* De Nationale Centrale Banken dienen bij deze geldcyclus als soort van tussenpersonen,
* De ECB heeft het directe rentewapen in handen, en kan de basisrente verhogen of verlagen, en
* De ECB kan de markt beïnvloeden via management by speech. Door bepaalde uitlatingen te doen worden de markten voorbereid op een aanstaande wijziging in de rente.
Extra liquiditeiten
Het toevoegen van extra liquiditeiten is normaliter bedoeld om de rentestand te beïnvloeden. Ook in uitzonderlijke gevallen worden door de ECB extra kredieten beschikbaar gesteld. Wanneer de beurzen dreigen in te storten, bij 9-11 in de VS, of de kredietcrisis zich sinds augustus 2007 verder ontvouwt. Deze kredieten zijn vaak maar voor korte tijd. Worden er namelijk te lang en te veel extra kredieten uitgezet, dan zal de kans op inflatie verder toenemen. Dat zou inhouden dat de ECB zou handelen tegen zijn eigen hoofddoelstelling in. En dat is ook weer niet de bedoeling. Een kortstondige toevoeging is nog te billijken, om zo de landing van de beursen wat zachter te maken. Maar niet voor niets luidt het gezegde dat zachte heelmeesters stinkende wonden maken. Oppassen dus.