Bedrijven kunnen niet langer op hun voorraden interen en er wordt weer volop besteld. „Je zag onlangs dat het Centraal Planbureau de uitkomsten voor dit en volgend jaar binnen een paar maanden tijd met liefst 2,25% van het bruto nationaal product naar boven bijstelde, dat gaat dan wel eventjes over bijna €15 miljard en daar hoorde je eigenlijk niemand over. En het zou mij niet verbazen als we de jongste prognose van 1,5% groei in 2010 nog gaan overtreffen.”
Hoofdeconoom Han de Jong van ABN Amro is er vast van overtuigd dat het gestage herstel V-vormig zal zijn. De dip in 2009 blijkt 0,75 procentpunt minder diep (toch nog 4%) en de nulgroei voor 2010 veranderde in een plus van 1,5%. „Het gaat even hard omhoog als het na het omvallen van Lehman Brothers omlaag is gegaan. Toen is men volledig in het defensief geschoten. Er werd niets meer besteld, voorraden werden opgemaakt en de kredietkraan ging dicht. In de VS werden mensen massaal op straat gezet en dat alles veroorzaakte een enorme economische dip. Vervolgens zijn economen die lijntjes dóór gaan trekken”, aldus De Jong, die dat laatste ’een grote vergissing’ noemt. „Je kunt niet op voorraden blijven interen en de liquiditeit bij de banken is hersteld. De stimuleringsmaatregelen van overheden en centrale banken gaan nu volop werken. Dat gaan we in 2010 merken. Of we dat herstel dan in 2011 vast kunnen houden of dat die tijdelijke factoren dan uitgewerkt raken, is een tweede. Maar 2010 wordt veel beter dan 2009.”
„De banken kunnen weer geld uitlenen, je ziet zelfs dat ze nu in recordtempo van de overheidssteun af willen. Ze zijn alle stress-tests doorgekomen. En voor zover bedrijven het niet eens worden met de banken, biedt de kapitaalmarkt weer uitkomst.”
Volgens het Centraal Planbureau komt de groei volgend jaar vooral uit de export. De uitvoer van goederen volgt min of meer het patroon van de wereldhandel. Na een geraamde afname van de export van 9,5% dit jaar zit er volgend jaar weer een plus van 6% in. De werkloosheid zal nog wel stijgen, maar tot 510.000 en niet meer tot boven de 600.000, zoals eerst werd gevreesd.
Wereldwijd is de financiële crisis voorbij, maar er is nog geen sprake van een duurzaam herstel. De grote vraag voor de komende jaren is hoe de overheidssteun kan worden teruggetrokken en de groei weer langzaam op de schouders van de particuliere consumptie kan worden geladen. Vanaf 2011 zal de economie ook worden geraakt door de effecten van de enorme overheidsschulden. Blijkens cijfers van de OESO komt het Amerikaanse schatkisttekort dit jaar uit op 11%, terwijl het tekort op de lopende rekening 3% van het bnp bedraagt. Of anders gezegd, de private sector draait zwaar op de pof.
Onevenwichtig
De komende jaren zal een einde moeten worden gemaakt aan deze onevenwichtige situatie. Dat kan alleen als de consument meer gaat sparen en het tekort op de lopende rekening wordt verkleind. Lukt dat niet, dan dreigt een nieuwe recessie en/of oncontroleerbaar uit de hand lopende overheidstekorten.
China zit inmiddels op een handelsoverschot van rond de $2000 miljard en heeft zich daarmee tot financier van de wereld gemaakt. Het land is economisch zó belangrijk geworden dat de Chinezen hun munteenheid, de renminbi, eigenlijk niet langer gekoppeld zouden mogen houden aan de dollar. Althans, dat vinden de VS en Europa. De Chinezen denken daar heel anders over en houden de renminbi voorlopig kunstmatig laag om hun export niet in gevaar te brengen. Dat levert ze wel bijna 9% groei op.
Volgens Han de Jong hebben de Chinezen een stilzwijgende compagnon gevonden in de VS. „De dollarkoers zal niet al te veel opveren, de Amerikanen zijn ook gebaat bij een lage dollar om hun eigen economie uit het slop te trekken.” Zowel China als de VS trekt zichzelf via de wisselkoersen uit de modder en zijn de eersten die zich herstellen, maar daarmee loopt de motor van de wereldeconomie weer. De vraag is dan of de wisselkoersen zich zonder grote schokken kunnen aanpassen of dat de inflatie aantrekt.