Mijnenveld rond Herna's vertrekregeling
Herna Verhagen is misschien wel de ceo met de beste maatschappelijke antenne. In april 2012 zag zij af van haar bonus vanwege een ingrijpende reorganisatie bij PostNL en de commotie die erover ontstond in politiek en samenleving. Het was haar eerste daad als bestuursvoorzitter.
Verhagen vond de bonus geen goed idee in een tijd waarin zoveel werd gevraagd van werknemers en klanten. De reorganisatie die duizenden postbodes hun vaste baan kostte en voor anderen het werk ingrijpend veranderde, was vastgelopen en de postbezorging stagneerde. Boze klanten en tientallen Kamervragen waren het gevolg. De operatie werd stilgelegd, en nog geen jaar later in alle rust en in aangepast tempo alsnog uitgevoerd. Met instemming van ondernemingsraad en vakbonden.
De bestuursvoorzitter van PostNL is zich als geen ander bewust van haar stakeholders. In een interview met het FD in 2013 zei ze, terugblikkend op de consternatie: 'De relatie met belanghebbenden is in het verleden niet altijd even goed gelukt. Je moet vooral tijd besteden aan communicatie. Eén gesprek is niet voldoende, dat onderschatten mensen. Je kunt het niet iedereen naar de zin maken, maar je kunt wel luisteren, begrip tonen en kijken of er iets aan te doen valt.' Over politici toonde zij zich heel praktisch. 'Je weet dat het proces met politici lang duurt. Dus is het zaak er tijdig aan te beginnen.'
Kiezel in de schoen
Verhagen heeft ook ervaren hoe het beloningsdebat in Nederland sinds 2013 is geradicaliseerd. Bij SNS Reaal heeft zij als commissaris aan den lijve ervaren hoe minister van Financiën Jeroen Dijsselbloem alles uit de kast haalde om te zorgen dat de (legale) vertrekvergoeding werd teruggehaald bij de twee opgestapte bestuurders. En zij heeft ook gezien hoe hoog de emoties afgelopen jaar opliepen toen bekend werd dat het bestuur van ABN Amro er een ton bij kreeg, bij wijze van compensatie voor het vervallen van de bonusregeling.
De vergoeding in geval van een wisseling van eigenaar ('change of control') is een in het bedrijfsleven volstrekt gebruikelijke regeling, maar in het huidige tijdsgewricht lastig uit te leggen aan samenleving en politiek. Dat weet Verhagen. Als een overname van PostNL door het Belgische Bpost doorgang zou hebben gevonden, zou zij enkele miljoenen meekrijgen. Die kiezel in haar schoen werd steeds hinderlijker naarmate de gesprekken met de Belgen dit voorjaar voorgang vonden.
Drijfveer
De vijftigjarige Verhagen wil haar carrière na PostNL niet belemmerd zien worden door een stigma over haar vertrekvergoeding. Ze wil ook niet te boek staan als een graaier, want geld is voor haar geen drijfveer.
Ze had eenvoudig kunnen afzien van de vertrekvergoeding, zoals ze in 2012 van de bonus afzag. Het zou applaus opleveren van werknemers, de publieke opinie en de Tweede Kamer-commissie die toezicht houdt op de Postwet. Het zou zelfs haar kansen vergroten op een post in een volgend kabinet met de VVD, als ze zoiets zou ambiëren.
Verhagen heeft in het verleden meegeschreven aan het verkiezingsprogramma van de VVD en recent nog een rapport over cybersecurity voor het kabinet geschreven. Ze ligt goed bij VVD'ers Mark Rutte en Henk Kamp (Economische Zaken) en zou zeker in staat moeten worden geacht de kloof tussen politiek en bedrijfsleven te verkleinen.
Dilemma
Haar dilemma is de onzekerheid hoe een weigering zou vallen bij de rest van corporate Nederland en bij buitenlandse aandeelhouders en eventuele toekomstige werkgevers in het buitenland. Door ervan af te zien zegt Verhagen in feite dat de 'change-of-control' in het huidige tijdsgewricht een onuitvoerbare regeling is. Ze zet daarmee de toon voor bestuurders van alle andere Nederlandse bedrijven met een dergelijke afspraak. Die stap zal haar niet door iedereen in dank worden aanvaard.
Om Verhagens dilemma nog wat groter te maken, was haar directe collega bij PostNL Jan Bos niet van zins af te zien van de compensatie. Voor hem was het gemakkelijker: de maatschappelijke kritiek zou zich toch zou concentreren op de ceo. Maar tweespalt in het bestuur is onwenselijk, ook al is het een persoonlijke beslissing. Door er zelf vanaf te zien, zou Verhagen de schijnwerpers vol op Bos zetten als potentiële 'graaier'.
En dan was er nog de raad van commissarissen. Die hechten eraan als betrouwbare werkgever te boek te staan en zijn daarom niet snel genegen een overeengekomen regeling, zeker één die gebruikelijk is in het grote bedrijfsleven, niet toe te passen. De kiezel zat daarmee ook in de schoenen van Jan Bos en in die van de commissarissen.
Uiteindelijk heeft niemand bij PostNL kleur hoeven te bekennen, want de gesprekken met Bpost ketsten af. Dat laat onverlet dat de vraag nu op tafel ligt hoe bedrijven in de huidige tijd zouden moeten omgaan met deze regeling.
Bron FD
ik moet zeggen Herna verliest niet aan sympathie.