Deel2:
Bijna de helft van de bezorgers wilde zelfs geen aanbod. Hoe komt dat?
„De voornaamste reden die we horen is dat er een goed sociaal plan ligt. In eerste instantie was dat alleen een vergoeding voor de jaren dat mensen een arbeidsovereenkomst hadden, maar veel mensen werkten daarvoor bij Sandd een tijd als zelfstandige met een ‘overeenkomst van opdracht’, zonder pensioen of verzekering. Die jaren tellen wij nu ook mee. Zeker met die toevoeging is het een goede regeling. Mensen denken: de arbeidsmarkt is goed, ik vind wel ander werk, ik wil dat geld ontvangen.”
PostNL heeft veel meer medewerkers en marktaandeel dan Sandd
De sociale regeling is afgesproken met de ondernemingsraad van Sandd, niet met de vakbonden. Waarom niet?
„Sandd heeft ervoor gekozen dat niet met de bonden te doen. Ik kan daar van alles van vinden, maar het was nog niet aan ons. Mijn simpele motto was: alles op alles zetten om zoveel mogelijk mensen werk te bieden. Bij ons of elders, met onze begeleiding.”
Waarom wezen mensen die wel een contractaanbod kregen dat toch af?
„Dat gaat om meer dan 2.000 mensen, dat is best veel. Van 900 hebben we nog geen reactie gehad, daar zitten we in deze laatste week vol achteraan. Dat mensen ons aanbod afwijzen, is een individuele afweging. Onze werktijd past niet voor iedereen. De bezorging bij PostNL vindt plaats tussen 11.00 en 18.00 uur, bij Sandd waren die tijden ruimer.”
PostNL zou mensen vooral schriftelijk hebben benaderd. Voor mensen aan de onderkant van de arbeidsmarkt is dat een minder geschikte manier.
„Dat klopt niet. We hebben 30.000 gesprekken gevoerd. We hebben 178 open dagen georganiseerd, 13 banenmarkten en 56 inloopspreekuren op alle 13 Sandd-locaties. We hebben juist maatwerk geleverd, geluisterd naar wat mensen wilden. En als een Sandd-bezorger denkt dat er iets niet klopt, neem contact met me op. Sinds oktober zijn vijftig mensen fulltime bezig geweest om dit allemaal te organiseren. We hebben ontzettend ons best gedaan om zoveel mogelijk mensen binnen te halen. En ze zijn nog steeds welkom, ook na 1 februari, met voorrang. De deur staat open.”
Er is nog een bijzondere categorie, 3.000 mensen die bij een franchisebedrijf van Sandd werken. Hoe is het daar mee?
„Die willen we ook graag een baan aanbieden, maar we krijgen geen toegang tot ze. De Vereniging Franchisenemers van Sandd wil niet dat we met die werknemers praten, het moet via de vereniging. Maar dit kunnen we niet collectief regelen, dit is maatwerk. Dit weekend adverteren we in regionale dagbladen om mensen op onze banen te attenderen. Ik probeer het nu maar met een omweg.”
Een belangrijk doel van de overname is meer efficiency. Lukt dat wel met zoveel mensen erbij?
„Efficiency kun je op verschillende manieren behalen. We hebben de hele operatie van Sandd, hun gebouwen, vrachtwagens en machines, niet meer nodig. Sorteermachines die nu 18 uur per dag draaien, gaan we nu maximaal gebruiken. In plaats van twee vrachtwagens tussen Groningen en Utrecht gaat er één rijden.”
PostNL heeft nu 20.000 postbezorgers. Hoe lang blijft dat zo?
„Door de samenvoeging krijgen we er volume bij, dus hebben we meer bezorgers nodig. Maar we verwachten dat de krimp van de post doorgaat, dus we zullen blijven reorganiseren. Ieder jaar daalt het volume en daar moeten we ons bedrijf op aanpassen. Gelukkig kunnen we veel opvangen met natuurlijk verloop.”
Nogmaals: wat is een realistische termijn voor het huidige aantal bezorgers?
„Daar heb ik niet naar gekeken, eerlijk gezegd. Ook omdat ik niet verwacht dat daar de grote issues vandaan zullen komen. Bedenk dat de Sandd-werknemers bij ons allemaal een arbeidsovereenkomst krijgen, met pensioen en verzekering. Ik hoop dat ze zich snel verbonden zullen voelen met PostNL.”
Lees ookdit dubbelinterview met twee topvrouwen over het het vrouwenquotum
Het samengaan van PostNL en Sandd is omstreden. Sandd was de enige serieuze concurrent; PostNL heeft nu geen uitdager meer.
Volgens de ACM is er nu sprake van een monopolie. Klopt dat?
„Ik vind van niet. Er blijven heel veel partijen actief in de postmarkt.”
Nou, heel veel…
„Er werken wel twintig of vijfentwintig regionale postvervoerders in Nederland.”
Die zijn allemaal heel klein. Hoeveel marktaandeel hebben ze samen?
„Je kunt dat niet met een nagelschaartje knippen, maar ze hebben 6 à 7 procent van de markt. Feitelijk is er geen monopolie. Concurrentie is mooi, maar consolidatie is de enige manier om de komende jaren een betaalbaar en betrouwbaar postnetwerk te behouden.”
Er zijn alternatieven aangedragen. Twee Amsterdamse hoogleraren stelden voor om onrendabele bezorging in buitengebieden te subsidiëren. Waarom was dat geen optie?
„Omdat het niet nodig is. Hier geldt een logistieke regel: hoe meer volume in één netwerk, hoe lager de gemiddelde kostprijs per product. Met voldoende volume in één netwerk kun je de bezorging nog een tijd betaalbaar houden. Waarom zou je dat dan niet doen?”
Omdat een monopolie de weg opent naar prijsverhoging.
„Wij gaan door met ons gematigde verhogingsbeleid dat we al jaren hebben, ook voor zakelijke klanten.”
De postzegelprijs gaat dit jaar met 4,6 procent omhoog, naar 0,91 cent. Dat is veel minder dan de 16,4 procent die de ACM toestaat, maar zonder concurrentie is er geen rem om de prijs volgend jaar omhoog te gooien.
„Die rem is er wel, want bij een te hoge prijs kiezen mensen voor andere communicatiemiddelen. Dat wegen we continu af, want het volume moet zoveel mogelijk intact blijven. We hebben ook een wettelijk maximum van 9 procent rendement. Bovendien doen we wat we zeggen: we voeren een gematigd tariefbeleid.”
Maar wat is gematigd? Kunt u garanderen dat de postzegelprijs de komende drie jaar met maximaal 5 procent per jaar wordt verhoogd?
„Nee, ik ga er geen getal aan geven. Kijk naar wat we de afgelopen jaren hebben gedaan, dat zetten we voort. Ik vind het heel belangrijk dat we het op ‘gematigd’ houden.”
U wist al een paar jaar dat de fusie er zou komen. Was de concurrentie met Sandd voor de bühne?
„Zeker niet. Vanaf 2017 zijn we er serieus over na gaan denken, in augustus 2017 heb ik er voor het eerst over gesproken. Pas vanaf september 2018, na een Kamerdebat met Mona Keijzer, wisten we dat er politieke steun voor was. Maar je weet niet hoe het precies gaat lopen, dus het concurreren gaat door. Werknemers wilden natuurlijk weten: wat betekent dit voor mij? Daar konden we geen antwoord op geven, dat was lastig. Ik ben blij dat we de hele operatie vrij snel hebben kunnen uitvoeren.”
CV
EX-SALESMANAGER
Herna Verhagen (Veghel, 1966) studeerde personeelswetenschappen in Tilburg, Nederlands recht in Nijmegen en economie in Londen. Ze volgde managementopleidingen bij Insead in Frankrijk en Stanford University in Californië.
In 1991 begon ze als salesmanager bij TPG Post, een voorganger van PostNL. Er volgden diverse directeursfuncties bij TNT. Sinds april 2012 is ze bestuursvoorzitter van PostNL. Ze is onder meer commissaris bij ING en het Concertgebouw en lid van het dagelijks bestuur van VNO-NCW.