DNB wil morrelen aan hypotheekrenteaftrek
Van een onzer verslaggevers
AMSTERDAM - De hypotheekrenteaftrek moet worden beperkt omdat de Nederlandse hypotheekschuld te hoog is waardoor consumenten en banken in gevaar dreigen te komen. Dat is de belangrijkste boodschap van DNB-president Klaas Knot aan de politiek tijdens zijn toelichting op het halfjaarlijkse Overzicht Financiële Stabiliteit. „De financiële stabiliteit staat onder druk.”
Nederlandse huishoudens hebben een hypotheekschuld die gelijk is aan 128% van het bruto binnenlands product, daarmee is ons land vrijwel wereldkampioen. Daarnaast is de omvang van de lening nogal eens hoger dan de waarde van het huis dat ermee is gekocht en die zogeheten loan to value ratio wordt hoger nu de huizenprijzen dalen.
Deze situatie is risicovol voor de consument en de bank die het geld heeft uitgeleend. Daarom moet wat Knot betreft het heersende fiscale regime, „dat huishoudens aanzet tot maximaal lenen en minimaal aflossen”, worden veranderd. Hij zou graag zien dat het afsluiten van aflossingsvrije hypotheken wordt ontmoedigd door de hypotheekrenteaftrek gedurende de looptijd van de lening af te bouwen. Daarmee zou het aantrekkelijker worden om meer af te gaan lossen.
Banken lopen in het huidige economische klimaat met een groeiende werkloosheid het risico dat huishoudens hun schulden niet meer terug kunnen betalen. Daarnaast kunnen de banken de leningen niet alleen met spaargeld financieren, ze moeten ook de kapitaalmarkt op. Maar beleggers verstrekken banken geen leningen meer zonder dat daar onderpand tegenover staat. Hierdoor staat de marktfinanciering van de banken onder druk.
„Dat is geen gezonde situatie”, aldus Knot. „De interbancaire markt voor leningen met een langere looptijd ligt stil.” Dat betekent dat de banken alleen nog bij de ECB aan kunnen kloppen voor krediet.
Knot verwacht niet dat de hypotheekschuld het komende half jaar voor enorme problemen gaat zorgen in ons land. Toch wil hij dat de politiek zo snel mogelijk met voorstellen komt om aflossen te stimuleren. „Het kan heel snel gaan”, zo waarschuwt hij. „Financiële markten kunnen plots inzoomen op problemen die er al 30 jaar zijn. Kijk maar naar de Italiaanse staatsschuld. Dat was vorig jaar net zo groot als nu, maar toen leek het geen probleem.”
Pensioenfondsen, die lijden onder een lage rente en dalende beurzen, hebben volgens De Nederlandsche Bank maar liefst €200 miljard nodig om de buffers van de sector duurzaam te herstellen en op de strengere vereiste dekkingsgraad uit te komen. Het is onduidelijk waar dat geld vandaan moet komen en ’ additionele herstelmaatregelen, zo nodig een voorwaardelijke korting van aanspraken en uitkeringen, lijken bij een aantal fondsen onvermijdelijk’, zo staat in het Overzicht Financiële Stabiliteit te lezen.
Verder toonde Knot zich logischerwijs bezorgd over de situatie in Griekenland, waar premier Papandreou maandagavond vriend en vijand verraste door voor te stellen dat de Grieken middels een referendum mogen stemmen over het zwaar bevochte EU-akkoord om het noodlijdende land te helpen. „Er moet haast gemaakt worden met de uitwerking van het akkoord”, stelde hij waarbij hij toevoegde dat de actie van Papandreou „geen goed nieuws” is. Knot reist vandaag af naar Frankfurt om met de andere presidenten van centrale banken de eerste door Mario Draghi voorgezeten ECB-vergadering bij te wonen.