Een paar casestudies.
Tjetjenië
Hier konden de Russen weinig anders dan wat ze deden. De rebellen onder de voet lopen, net zolang doorgaan met rebellen doden totdat ze op zijn. Smerig werk, maar de enige manier. Wel is de zwakheid van het Russische leger pijnlijk aan het licht gekomen: een klein aantal rebellen heeft het Russische leger jarenlang bezig gehouden en enorme verliezen toegebracht. Guerilla in een moeilijk terrein is voor iedereen lastig, maar de Russen zijn er duidelijk niet goed in.
Georgië
Georgië wilde bij de NAVO, Rusland moest ze zo nodig een lesje leren en greep de invasie in Ossetië aan. Eindresultaat: Georgië staat nu onder Amerikaanse bescherming en is vijandiger dan ooit.
Wat ik had gedaan
De Georgiërs rustig een tijdje laten aanmodderen. De Osseten en Abchazen in het geheim steunen. Niet te veel, ze moeten niet echt winnen, alleen de Georgiërs een bloedneus bezorgen. Maar de rebellen moeten wel denken dat je aan hun kant staat. Als de Georgiërs zijn vastgelopen, trekken Russische troepen de opstandige provincies binnen en verpletteren de rebellen. Om de orde te herstellen en zo. Die dolkstoot in de rug is een stuk gemakkelijker als ze denken dat je een bondgenoot bent. Vervolgens geef je de provincies met veel ceremonieel terug aan Georgië. Geen troepen achterlaten, geen basis eisen. Je intentie moet oprecht zijn. Nu hebben zelfs de meest die-hard Georgische nationalisten geen excuus meer voor een anti-Russisch beleid. Met stroop vang je meer vliegen dan met azijn. Je kunt beter de weldoener zijn dan de boeman.
Syrië
Wat de Russen goed deden
Ze zagen goed in dat militair ingrijpen geen goed idee was. En ook dat zomaar willekeurige rebellen bewapenen een recept voor ellende is. En dat veruit de meeste rebellen minstens net zulke klootzakken zijn als Assad. Er zijn daar geen good guys.
Wat de Russen fout deden
1- Ze hebben zich teveel vastgepind op Assad. Als het regime-Assad ten val komt, is het bijltjesdag en raken de Russen alles kwijt wat ze hebben in Syrië, ongeacht wie ervoor in de plaats komt. En dat kan zomaar gebeuren. Assad kan sterven: aan een lullig ongeluk, een hartaanval, een toevallig gelukte aanslag. Hij kan ziek worden. Assad komt over als een ijskonijn, maar wat als hij ineens in paniek raakt en de benen neemt? Het regime kan imploderen door ruzie tussen de generaals, oorlogsmoeheid of wat dan ook. Het leger kan langzaam verzwakken door desertie en geldgebrek. Het kan zomaar gebeuren.
2- Ze hebben het te opzichtig gespeeld in de V-raad. Een te grote broek aangetrokken, daardoor hebben ze nu geen opties meer.
Wat ik zou hebben gedaan
1- niet zo openlijk voor Assad kiezen. Assad blijft plan A, maar als je alles op Assad zet, heeft Assad jou bij de ballen. Als je opties open houdt, heb jij Assad bij de ballen.
2- in de V-raad het vuile werk door de Chinezen laten opknappen. Laat de Chinezen maar veroordelingen en invasies wegvetoën. Je weet dat ze het gaan doen, dus je kunt jezelf rustig op de vlakte houden. Stilhouden en alleen ingrijpen als het echt nodig is. Geen theater.
3- in het geheim wapens leveren aan Assad. Dat moet vooral niet opzichtig en openlijk. Tegelijk zou ik mijn keuze hedgen door ook een paar rebellengroepen in het geheim te steunen (voor het geval ze onverhoopt zouden winnen). Maar dat laatste mondjesmaat, Assad blijft plan A. Maar daarom hoef je dat nog niet van de daken te schreeuwen.
4- PR is belangrijk, dat lijkt Poetin maar niet te kunnen begrijpen. Speel de grote bemiddelaar en vredestichter. Regel dat vrouwen en kinderen uit belegerde steden weg mogen. Dat soort dingen. Dat Assad in ruil daarvoor een scheepslading munitie krijgt, hoeft niemand te weten.
Oekraïne
Ik heb het hierboven al een keer aangegeven. Niet alles op Janoekovitsj zetten. Afwachten wie het gaat winnen, en je dan achter de winnaars scharen. Rusland heeft een enorme troef: de belofte van die 15 miljard. Iedere Oekraïense regering heeft dat geld keihard nodig. Geef aan dat dat aanbod nog steeds open staat. Maar in ruil daarvoor moet het verdrag voor Sebastopol worden verlengd. Verder gewoon terug naar de status quo. Dan is het Russische belang veilig, met veel minder gedoe en risico. Als Janoekovitsj naar Rusland vlucht, arresteer je hem. Desnoods lever je hem uit aan Oekraïne, liever nog aan het internationaal strafhof. Scoor je puntjes mee. De persoon Janoekovitsj is nutteloos zodra hij niet meer aan de macht is.
Wat ik ook zou doen, en ik denk dat het de ultieme meesterzet is
Lidmaatschap van de EU aanvragen. Geen associatieverdrag, het volle lidmaatschap. Dat zet Brussel voor het blok. Welke Brusselse bobo zal een botte weigering voor zijn rekening durven nemen? Daarmee zeg je dat Rusland minder Europa-waardig is dan Bulgarije. Wie durft dat? Alleen al de aanvraag zal een enorme verdeeldheid veroorzaken binnen de EU. En je zet een enorm paard van Troje op de stoep. Als ze het binnen halen ben je spekkoper. En veel eurofielen zullen Rusland als de hoofdprijs zien. De stemverhouding in het EP hangt af van aantal inwoners. Rusland heeft heel veel inwoners. Via het EP kunnen ze de EU beheersen, of vernietigen. De EU is van buitenaf moeilijk te venietigen, van binnenuit is het gemakkelijk.
Poetin zijn probleem is dat hij geen fantasie heeft en dat hij niet out of the box kan denken. Hij probeert altijd recht vooruit te beuken. Dat werkt niet.