Leesvoer uit de oude doos.
De navigatiesatellietmarkt wordt beheerd door twee concerns. TomTom en het op de Kaaiman Eilanden gevestigde Garmin Ltd (GRMN). Garmin zag tevens een daling in de omzet, van $3,49 miljard in 2008 naar $2,76 miljard in 2011, maar de omzet toonde toen een lichte opleving ten aanzien van het voorgaande jaar. Ook Garmin's aandelen daalden over de afgelopen vijf jaar van hoge niveaus van circa $120 medio 2007 naar het huidige niveau van circa $45, maar het concern presteerde beter dan TomTom deed in het afgelopen jaar en boekte tevens een omzetstijging van 10%, terwijl TomTom een omzetdaling boekte van 12% in de drie maanden tot en met maart.
Het probleem van TomTom is dat de transformatie van het concern verre van voltooid is. "TomTom heeft een lange weg te gaan in zijn transformatie van een hardwareconcern naar een concern dat content en diensten levert," stelt Peter Olofsen, analist bij Kepler Capital Markets. "Terwijl Garmin meer succesvol is geweest in het betreden van nieuwe groeimarkten, zoals de outdoor en fitness markt, en omdat een lager omzetpercentage voortkwam uit de PND-modellen."
De markt voor persoonlijke navigatie-apparatuur in Europa is in de drie maanden tot en met maart, de laatste cijfers die beschikbaar zijn, gedaald naar 2 miljoen eenheden van 2,4 miljoen een jaar eerder. De Noord-Amerikaanse PND markt kromp naar 1,4 miljoen eenheden van 2,1 miljoen eenheden. Dit is grotendeels toe te schrijven aan de groeiende populariteit van smartphones, waar satellietnavigatie ingebouwd wordt zonder extra kosten voor de gebruiker.
Goddijn is ervan overtuigd dat de PND-markt op een gegeven moment uitgehold raakt, hij wil niet voorspellen wanneer, of op welk niveau.
De chief executive bestrijdt de perceptie die beleggers hebben van zijn concern als hardwareleverancier. "PND's dragen slechts voor 35% bij aan onze algehele omzet", stelt hij. "Dit toont aan dat we in staat zijn [meer] omzet te genereren uit andere bronnen". TomTom verkoopt ook navigatie-applicaties voor gebruikers van Apple Inc.'s iPhone, en sloot eerder deze maand een akkoord met Research In Motion Ltd. (RIMM) om ze van real-time verkeersinformatie en kaartjes te voorzien op de BlackBerry smartphone.
Goddijn benadrukt dat TomTom een duidelijke groeistrategie heeft en voortgang boekt in het uitvoeren ervan; hij stelt daarentegen dat hij niet tevreden is over de snelheid van dat proces.
Afgelopen maand daalde de koers van TomTom met 20% op e e n dag, aangewakkerd door geruchten dat het concern een beeindiging van de beursnotering overweegt. Goddijn heeft de geruchten niet ontkend en reageerde dat TomTom's strategie "niet onverenigbaar is met een beursnotering".
Zou het eenvoudiger zijn om het bedrijf te runnen als het niet beursgenoteerd zou zijn?
"Het is een tweesnijdend zwaard", zegt de chief executive, in zijn bescheiden kantoor op het hoofdkantoor van het concern in Amsterdam. "De wereldwijde aandacht die de media en analisten hebben voor het merk is goed voor het concern. Aan de andere kant zitten we midden in een transformatie en soms denk je: laat me met rust en geef me wat tijd om dit voort te zetten en het bedrijf op die nieuwe grondslag te krijgen [die nieuwe basis te verschaffen]", zegt Goddijn. Maar hij voegt daar snel aan toe; een beursnotering "hindert ons niet" in dat proces.
Goddijn en de drie mede-oprichters van TomTom hebben reeds een controlerend belang van 48% in het bedrijf en gezamenlijk met een andere grote belegger een meerderheid van 57%. De resterende 43% aan aandelen is verspreid.
"We zijn niet kwetsbaar voor een vijandig overnamebod", zegt Goddijn, maar hij weigert commentaar te leveren op de vraag of hij zijn belang zal verkopen als hij een bod ontvangt. Hij weigert tevens aan te geven of de vier grote aandeelhouders benaderd zijn in het verleden.
De chief executive ziet mogelijkheden voor TomTom, voornamelijk in de automobielindustie. "Autofabrikanten bereiden zich voor op [tot internet] aangesloten auto's, aangezien ze dichterbij hun klanten willen komen en meer informatie willen verkrijgen over hun gedrag", aldus Goddijn.
Dit zijn geen toekomstdromen. In februari bijvoorbeeld kondigde TomTom aan techologie te gaan verschaffen aan de Britse verzekeringsmakelaar Motaquote voor zijn nieuwe verzekeringsproduct, genaamd 'Fair Pay Insurance', waarmee 'goede' autobestuurders worden beloond met lagere premies.
Goddijn voorspelt tevens een groeiende markt voor het delen van auto's, waarvoor internet-verbonden auto's essentieel zijn. "Het gedrag van consumenten verandert, voornamelijk onder jongeren. Het hebben van een eigen auto is nu niet voor iedereen meer een topprioriteit, zoals het tien jaar geleden wel was. Jongeren zijn meer geinteresseerd in mobiliteit en geven minder om het soort transportmiddel dat ze gebruiken", verklaart Goddijn.
TomTom, dat in 2008 kaartleverancier TeleAtlas opkocht voor EUR2,9 miljard na een biedingsstrijd met Garmin, heeft al de nodige software, technologie en content om auto's te kunnen verbinden met het internet, zegt Goddijn.
Martijn den Drijver, analist bij SNS Securities, is het hiermee eens. Hij stelt dat software-applicaties die gebaseerd zijn op TomTom's real-time verkeersinformatie technologie en zijn TeleAtlas database de sterke punten van het concern zijn in de automobielsector. Den Drijver, die een accumulate-advies hanteert op TomTom "gebaseerd op de waardering en de sterkte van de kasstroom", verwacht dat TomTom komend jaar zal terugkeren naar groei.
TomTom's chief executive reist nogal eens. Hij steekt de Atlantische Oceaan twee of drie keer per jaar over en reist net zo vaak naar Azie, om met consumenten, software-ontwikkelaars en verkoopverantwoordelijken te spreken.
Goddijn reist zelden per auto. Maar als hij per auto reist, zo zegt hij, gebruikt hij altijd de navigatie-apparaten, soms meer dan e e n tegelijk, om ze te testen. Hij vraagt ook aan werknemers de producten te testen en hem van feedback te voorzien. "Als ik in het buitenland op reis ben, test ik al mijn applicaties op de lokale omstandigheden, om te zien hoe we ze hebben aangepast aan die omgeving", zegt Goddijn.
Van tijd tot tijd verkoopt Goddijn de producten zelf aan het publiek in de TomTom-winkel vlakbij het hoofdkantoor in Amsterdam. Hij vraagt zijn managers hetzelfde te doen. "Ik probeer zo veel mogelijk als kan in contact te blijven met de basis. Ik zie mezelf nog steeds meer aan de ondernemende kant, meer geinteresseerd in producten "dan een standaard manager". Hij zegt ook "nooit een opleiding gevolgd te hebben tot manager".
Goddijn kan niet aangeven hoe een typisch TomTom-product eruit zal zien over vijf jaar: "dat is moeilijk te voorspellen. Vijf jaar is een lange periode in de consumentenelektronica."
"Het is onze ambitie om klanten in staat te stellen applicaties van wereldklasse te gebruiken. Of het nu op een smartphone zal zijn, in een dashboard of op een website, dat doet er niet toe", zegt Goddijn. "We hoeven niet perse een consumentenmerk te zijn, maar kunnen ook een applicatiemerk zijn, daar is niets mis mee."