soms schrijft ze wel eens wat zinnigs ;)
Vertrekkende Verhagen: ’Politiek gekissebis over stikstof is grootste probleem voor bouw’
Door YTEKE DE JONG
ZOETERMEER - Als er niet een garantiefonds komt voor de bouw, dan zal de huizenbouw over twee jaar inzakken. Dat zegt vertrekkend topman Maxime Verhagen van Bouwend Nederland in gesprek met De Telegraaf. ’Politiek gekissebis’ over de stikstofcrisis is volgens hem het grootste probleem voor de stilliggende bouw. Er worden in een aantal provincies geen vergunningen meer verstrekt. In zijn tijd als leider holde de bouw van crisis naar crisis. Positief is dat de bouwproductie met meer dan 40% steeg in die tijd, aldus Verhagen, die in verband met het werk van zijn vrouw een jaar op Bonaire gaat wonen.
Maxime Verhagen: ’Elke grasspriet is heilig voor provincies’
Is dit wel het juiste moment om te vertrekken?
„Tien jaar is een hele tijd, maar het was nooit saai. Eerder een achtbaan. Ik ben nog langer gebleven vanwege de coronacrisis, waarin de bouw geen dag stil lag. Toen ik aantrad zaten we nog diep in de nasleep van de kredietcrisis, Nu worden we vooral gehinderd door stikstof. Dat is de grootste teleurstelling uit de afgelopen tien jaar. De wegenbouw ligt nu grotendeels stil. En we moeten nu maatregelen nemen, anders komt er een flinke dip in de woningbouw over twee jaar.”
Maar woonminister Hugo de Jonge jaagt grote beleggers weg, die nodig zijn voor deze bouwplannen.
„Ik ben blij dat we eindelijk weer een minister van Volkshuisvesting hebben, nadat toenmalig minister Stef Blok de zaak naar de Filistijnen had geholpen door de verhuurdersheffing bij woningcorporaties en de versobering van de hypotheekrenteaftrek. De Jonge heeft die heffing afgeschaft, waardoor de corporaties meer investeringsruimte hebben. En ik verwacht dat de minister halsstarrige provincies zal houden aan de afspraken voor de woningbouw. Hij toont daadkracht.”
Provincies willen voornamelijk binnenstedelijk bouwen, maar die woningen zijn er pas over twintig jaar.
„Ze hebben zich gecommitteerd aan woningbouw, terwijl er eerst te weinig gebeurde omdat elke grasspriet heilig is voor provincies. Met de enorme woningnood hebben we niet de luxe om alleen binnenstedelijk te bouwen. Er is een aantal knoppen waar je aan kunt draaien. Allereerst zal ook aan de randen van steden en in buitengebieden gebouwd moeten worden. Daarnaast zou de overheid met afnamegarantie tot 70% er voor kunnen zorgen dat de bouwers aan de gang kunnen blijven, om die dip in de woningbouw over een paar jaar te voorkomen. Als het huis verkocht is gaat het geld terug in het fonds.”
Waarom is dat fonds nodig?
Door de hogere rente is het voor kopers lastiger om de financiering rond te krijgen. Maar aannemers mogen niet bouwen als ze minder dan 70% huizen hebben verkocht. Met een garantiefonds van de overheid kunnen we in ieder geval projecten starten en doorbouwen. Want de onderliggende vraag naar woningen is er. Een andere knop is om woningcorporaties meer ruimte te geven om ook middenhuur te bouwen.”
Dat is marktverstorend, werd eerder gezegd.
„Er is wel wat ruimte. Maar nu is het ontwikkelen van alle zogeheten ’woondeals’ in de verschillende provincies een bestuurlijk feestje, terwijl wij als bouwers niet overal aan tafel zitten. Wij willen samen met de minister, provincies en gemeenten kijken op welke locaties we snel kunnen doorpakken. Er zijn nu al 300.000 woningen tekort en dat loopt alleen maar op als we niet voldoende bouwen.”
De politiek ziet nu een oplossing in woningsplitsing.
(Verhagen zucht). „We leven niet in een dictatuur. Je kunt mensen niet verplichten om hun huis te splitsen. Dat is een schijnoplossing. Er staat in de grondwet dat het Rijk zorgplicht heeft ten aanzien van volkshuisvesting. Er zal hoe dan ook gebouwd moeten worden met deze bevolkingsgroei.”
De bouw is stilgelegd terwijl het slechts 0,6% aan stikstof uitstoot. Waarom komt u niet harder in opstand?
„Het komt voort uit het idee dat iedereen zijn deel zou moeten leveren, maar wat de bouw betreft is het effect verwaarloosbaar. Dit terwijl we heel veel last hebben van het stopzetten van vergunningen. We hebben nota bene een plan samen met natuurorganisaties en boeren gemaakt dat de overheid stikstof versneld kan reduceren, de piekbelasters versneld uit kan kopen, plus de instelling van een nationale stikstofbank die de rechten kan verdelen over PAS-melders (ondernemers die onder het Programma Aanpak Stikstof vallen), de natuur en de bouw enzovoorts. Het was een kwestie van inkoppen, maar er is nog steeds veel te weinig mee gedaan.”
Wat is volgens u nou echt het grootste probleem?
„Dat is politiek gekissebis, men is elkaar in Den Haag aan het bevechten in plaats van leiderschap te tonen. Het regeerakkoord staat vol met afspraken die gunstig zijn voor de bouwsector zoals de energietransitie en de ambitie om één miljoen woningen te bouwen. Het gebeurt niet in de praktijk. Minister Harbers moet nu als de bliksem zorgen dat we achterstallig onderhoud aan wegen kunnen uitvoeren, nu de aanleg van nieuwe wegen stilligt. Daarnaast moet hij een claim leggen op een deel van de stikstofruimte die vrijkomt voor de aanleg van nieuwe infrastructuur. Want er zijn ook nieuwe wegen nodig om nieuwe woningen bereikbaar te maken.”
Nederland wil de VN-doelen halen, die de voorkeur geven aan fiets en OV.
„Het is wensdenken dat we niet meer met de auto gaan en geen wegen meer nodig hebben. Infrastructuur is essentieel om in de toekomst nog geld te verdienen in Nederland. Het anti-autosentiment begrijp ik niet helemaal. Als we straks elektrisch rijden, dan is er toch geen probleem meer. De bevolking groeit, dus hoe je het wendt of keert, we zullen als maatschappij moeten investeren in infrastructuur én woningen. Het kan niet zo zijn dat het land nog langer op slot blijft.”