Bijna helft AEX 'buiten beurs'
Bijna de helft van de handel in AEX-aandelen gaat inmiddels buiten de beurs om. Dat blijkt uit cijfers over 2010.
Vooral de grote zakenbanken mijden vaker de officiele beurskanalen, zij kopen en verkopen onder meer in zogeheten 'dark pools'. Nederlandse handelaren en beursfondsen waarschuwen dat daarmee gezonde koersvorming in gevaar komt.
Ten opzichte van twee jaar geleden is de 'buitenbeurshandel' in Amsterdamse hoofdfondsen sterk toegenomen. Toen werd een derde van de omzet buiten beurzen als NYSE Euronext, Chi-X en Bats om verhandeld. Nu is dat al 45%. Dat blijkt uit onderzoek van het Britse Fidessa, gebaseerd op gegevens van banken, beurzen en handelaren.
Getrouwe weerspiegeling
'De prijsvorming wordt ondoorzichtig', zegt Harm-Jan de Kluiver van de Veuo, de vereniging van Nederlandse beursgenoteerde bedrijven. Hij is geschrokken van de cijfers. De handel op de beurs is volgens hem geen getrouwe weerspiegeling meer van vraag en aanbod. 'Als deze trend doorzet kan dit het vertrouwen in de beurs aantasten.' Dan wordt het voor bedrijven moeilijker om geld op te halen.
Het zijn vooral internationale banken en brokers die meer transacties buiten de beurs om uitvoeren. Dat gebeurt ouderwets via de telefoon en steeds vaker met behulp van 'dark pools'; een geautomatiseerd handelsplatform waar alleen de bank en hun eigen klanten toegang tothebben. Daarnaast worden ook intern orders tegen elkaar weggestreept.
Koersschommelingen
BlackRock, de grootste vermogensbeheerder ter wereld, lanceert dit jaar een eigen intern handelsplatform. Nederlandse marktpartijen houden de ontwikkeling scherp in de gaten. 'Wij krijgen er steeds meer vragen over van klanten, zowel beleggers als genoteerde bedrijven', zegt zakenbankier René van Vlerken van Rabobank.
De buitenbeurshandel maakt het mogelijk om discreet grote pakketten aandelen te verhandelen zonder dat de transacties tot scherpe koersschommelingen leiden, omdat alleen de bank en de klant weten wat er precies wordt verhandeld. Dergelijke constructies maken het daarentegen voor de betrokken beursgenoteerde bedrijven lastiger om te zien hoeveel omzet er in hun aandeel is. Dat is belangrijk omdat aandelen die veel worden verhandeld, aantrekkelijker zijn om in te beleggen. De cijfers van NYSE Euronext zijn door de buitenbeurshandel niet altijd representatief.
Opmerkelijk
Effectenhandelshuizen klagen over de verschuiving van de handel. 'Orders gaan eerst langs loketten van banken en hedgefondsen, pas als daar niemand wil handelen worden ze doorgestuurd naar de beurs', zegt Jafeth Molenaar van handelshuis Cebulon. De handelshuizen hebben last van de dalende volumes, maar waarschuwen ook voor de kwaliteit van de markt. 'Hoe meer vraag en aanbod op een beurs bij elkaar komen, hoe efficiënter de prijsvorming', zegt Jelle Elzinga van handelshuis Optiver. 'Als er te veel handel in dark pools plaatsvindt, betalen eindbeleggers hier uiteindelijk de prijs.'
De groei van de buitenbeurshandel in aandelen is opmerkelijk, omdat sinds de kredietcrisis toezichthouders juist aandringen op meer transparantie. De Europese Commissie kwam onlangs met voorstellen om de dark pools beter te reguleren. Marktpartijen mogen daar tot dinsdag op reageren. In de lente komt het definitieve wetsvoorstel.