DeZwarteRidder schreef op 20 augustus 2019 09:42:
Meer hinder en schade door extra graafwerk voor aanleg warmtenetten in overvolle bodem
ENERGIETRANSITIEDe aanleg van warmtenetten, zwaardere stroomkabels en de vervanging van rioolbuizen leveren problemen op onder de Nederlandse grond. De bodem zit nu al overvol met leidingen en kabels. Extra graafwerk gaat veel overlast geven en zal meer schade veroorzaken.
Peter Winterman 20-08-19, 03:00 Laatste update: 08:23
Niemand is echt meer de baas in de ondergrond
André Dorée, hoogleraar civiele techniek
Daarvoor waarschuwt het kabinet in een rapport dat naar de Tweede Kamer is gestuurd. In het stuk staat dat de energietransitie en de vervanging van rioolnetten de komende jaren een ‘enorme toename’ van ondergrondse kabel- en leidingnetten veroorzaakt.
Daarvoor moeten straten massaal worden opengebroken, waarbij de graafschade – die nu al jaarlijks zo’n 130 miljoen euro bedraagt – alleen maar zal toenemen. Van veel ondergrondse leidingen en kabels is niet bekend waar ze precies liggen en wie de eigenaar is, wat voor extra vertraging en overlast gaat zorgen.
Door de privatisering van onder meer telecombedrijven in de laatste decennia is het een rommeltje geworden onder de grond. ,,Niemand is echt meer de baas in de ondergrond’’, zegt André Dorée, hoogleraar civiele techniek aan de Universiteit Twente.
,,De overheid heeft tot nu toe amper oog voor dit probleem. We moeten van het gas af en overstappen op duurzame vormen van energie, zoals stadsverwarming en warmtenetten. Maar wat betekent dat eigenlijk voor de drukte in de ondergrond? Daarover is niet goed nagedacht.’’
Glasvezel
In Nederland ligt nu ruim 1,7 miljoen kilometer aan leidingen en kabels onder de grond, onder meer voor water, gas, olie, elektriciteit en internet. Ook voor sneller internet moet meer ruimte worden gemaakt. Zo is volgens het kabinet een ‘omvangrijke uitbreiding van glasvezelnetwerken nodig’ om zelfrijdende auto’s mogelijk te maken. Voor de wagens zijn supersnelle 5G-internetverbindingen noodzakelijk. De huidige internetkabels zijn niet omvangrijk genoeg om in heel Nederland over te stappen op 5G-internet.
Door klimaatverandering krijgt Nederland te maken met zwaardere regenbuien, waardoor het riool vaker overbelast raakt. In totaal ligt er nu zo’n 120.000 kilometer aan rioolbuizen. De komende 25 jaar moeten de riolen twee keer zo snel worden vervangen als nu, zo staat in het rapport.
Bij graafwerkzaamheden ontstaat regelmatig schade. In 2017 gebeurde dat bij bijna zes procent van alle graafklussen. De schade van beschadigde kabels loopt telkens in de miljoenen euro’s: zo zijn straten langer opengebroken, waardoor winkels klandizie mislopen.
Klimaatakkoord
Veel stroomkabels zullen vervangen moeten worden door grotere en zwaardere kabels
André Dorée
In het Klimaatakkoord is afgesproken dat de belasting op gas de komende jaren omhoog gaat en die op elektriciteit omlaag. Het doel: Nederlanders moeten meer stroom gaan gebruiken in plaats van gas. Ook moeten we massaal overstappen op de elektrische auto. ,,Netbeheerders zien dat de elektriciteitsnetten flink verzwaard moeten worden’’, zegt Dorée.
En dat betekent ook dat de Nederlandse bodem flink op de schop moet. ,,Veel stroomkabels zullen vervangen moeten worden door grotere en zwaardere kabels. Dat gebeurt in een bodem waar nu ook op grote schaal warmtenetten worden gepland.’’
De aanleg van die netten en stroomkabels zorgt ervoor dat de bodem opwarmt. Dat geeft weer problemen bij de drinkwaterleidingen. Drinkwater mag vanwege de kwaliteit van het water niet warmer worden dan 25 graden. De warmtenetten en stroomkabels mogen dus niet te dichtbij waterleidingen worden aangelegd.
Daar komt nog eens bij dat het planten van nieuwe bomen – iets wat gemeenten willen om klimaatverandering tegen te gaan – niet zo eenvoudig is als het lijkt. Bomen hebben nauwelijks ruimte voor hun wortelstelsels. Vooral in de stad is de bodem nu al overvol.
Onvolledig
Een ander probleem is dat de eigenaar onbekend is van veel, deels ongebruikte, kabels en leidingen in de grond. Het Kadaster houdt bij welke leidingen en kabels onder de grond lopen, maar die overzichten zijn volgens Dorée vaak onvolledig en onnauwkeurig. Tot 2006 was het niet wettelijk verplicht om de aanleg van nieuwe leidingen te melden. Oude leidingen zijn niet allemaal in kaart gebracht.
Officieel moeten netbeheerders en telecombedrijven ongebruikte leidingen en kabels verwijderen. ,,Maar die kabels weghalen is bijkans even duur en ingrijpend als het aanleggen ervan’’, zegt hoogleraar Dorée. ,,Weghalen doet men dus liever niet.’’ Dat leidt tot verrassingen tijdens graafwerkzaamheden. ,,Dan moet uitgezocht worden van wie die leiding of kabel is geweest, of het veilig is om ze weg te halen en wie dat gaat betalen. Om verdere kosten, vertraging en hinder te vermijden, kiest men toch vaak voor de optie ‘zand erover’.’’
Kabels
De grond in Nederland raakt overigens niet alleen voller door leidingen en kabels. Wegen en paden worden steeds vaker ondergronds aangelegd, net als parkeergarages, fietsenstallingen en vuilcontainers.