Koerswijziging VVD: Gas oppompen uit Noordzee, ook al is het duurder
De VVD komt vandaag met een koerswijziging op het gebied van energie. Ook als import goedkoper is, wil de VVD kiezen voor energie van eigen bodem, zoals gaswinning op de Noordzee.
Marcia Nieuwenhuis 20-02-23, 06:00 Laatste update: 12:49
Dat staat in een initiatiefwetsvoorstel van Tweede-Kamerlid Silvio Erkens dat hij vandaag indient en is ingezien door deze site. De VVD’er pleit er in zijn initiatiefwetsvoorstel voor ‘dat er wordt gekozen voor nationale productie zoals gaswinning uit de Noordzee of waterstof uit de Eemshaven, ook als import net wat goedkoper zou zijn’.
Dat betekent dat burgers moeten slikken dat ze op de korte termijn meer gaan betalen voor gas dan ze voor de oorlog in Oekraïne gewend waren. ‘Maar doordat we niet meer zo gevoelig zijn voor autoritaire regimes op energiegebied, wordt het uiteindelijk goedkoper’, benadrukt Erkens. Eerder kocht Nederland juist het goedkoopste gas in, bijvoorbeeld uit Rusland. ‘Nu willen we investeren in energieproductie van eigen bodem, zodat we minder energie hoeven te importeren uit onvrije landen’, aldus het Kamerlid.
Dit betekent een koerswijziging van de VVD. Want jarenlang verkozen de liberalen juist het goedkope gas uit Rusland boven gas uit Nederland. Waar bijvoorbeeld de PvdA er in 2015 weinig voor voelde om zaken te doen met ‘zo’n autoritair land als Rusland’, sprak de VVD destijds van ‘een logische optie’.
Volgens Kamerlid Erkens is dit ‘een van de grote lessen die we uit de huidige energiecrisis hebben getrokken’. Als het aan de liberaal ligt ‘kan dat betekenen dat we de komende jaren ervoor kiezen om meer gas te winnen uit de Noordzee, om te voorkomen dat we miljarden gaan overmaken naar Qatar, om het vanuit daar hierheen te halen’. Daarnaast wil hij op Nederlandse bodem investeren in CO2-vrije energie.
Uiteindelijk bleek goedkoop duurkoop, zo betoogt de liberaal nu. Russisch gas ‘leek iets goedkoper, dan gas uit de Noordzee’, maar ‘die rekening wordt nu door heel veel huishoudens en bedrijven betaald’, verklaart hij de ommekeer in het beleid. Bovendien rekent hij voor dat van alle inkomsten uit het gas dat wordt opgepompt onder de Noordzee ‘80 à 90 procent’ naar de Nederlandse staat gaat.
U verkiest desnoods duurder gas uit de Noordzee? Worden consumenten daarmee op extra kosten gejaagd?
,,Wat we in het verleden hebben gedaan was Russisch gas kopen dat iets goedkoper leek dan gas uit de Noordzee. Maar die rekening wordt nu door heel veel huishoudens en bedrijven betaald, doordat het onveilig bleek. Wat wij zeggen is: zorg dat je iets meer investeert in energiewinning in Nederland of in Noorwegen. Dat lijkt misschien iets duurder, maar zorgt er ook voor dat we minder risico lopen.’’
In het VVD-partijprogramma uit 2017 stond letterlijk: ‘De aardbevingen in Groningen laten zien dat we aardgas niet overal op een veilige manier in Nederland kunnen blijven winnen. De komende decennia zal Nederland daarom meer gas moeten importeren, waaronder uit Rusland’.
,,Dat klopt. Ik denk dat de energiecrisis niet alleen in Nederland, maar ook in Europa iedereen heeft wakkergeschud. We moeten veel onafhankelijker worden op energiegebied. En als je toch energie wilt importeren uit een gebied, moet het niet teveel uit één land komen. Want je weet niet hoe de toekomst eruitziet, of in dat land een crisis ontstaat. Dan kun je energie beter van eigen bodem halen, zodat je niet deze hoge prijs betaalt.’’
Stel dat we inderdaad Nederlands gas gaan gebruiken, hoeveel duurder wordt het dan?
,,Het zou sowieso een heel stuk goedkoper worden dan wat het nu is, want de prijzen zijn nog steeds torenhoog.’’
Maar hoeveel duurder wordt dat?
,,Ik verwacht dat het juist goedkoper wordt. Russisch gas was in verleden iets goedkoper dan gas uit de Noordzee en daar betalen we nu de echte prijs voor. Het mooie van energieproducten van eigen bodem - of het gas uit de Noordzee is of groene waterstof of duurzame stroom: alle belastinginkomsten die daaruit voortvloeien gaan naar de Nederlandse schatkist. En daarmee kunnen we ook dingen doen voor Nederlandse burgers. Op dit moment hebben we miljarden aan uitgaven, vorig jaar zelfs tientallen miljarden, om energie te importeren uit landen als Rusland en Qatar. Dat geld zal in ons eigen land blijven.’’
Heeft u de Waddenvereniging al gebeld?
,,In het coalitieakkoord hebben we hele duidelijke afspraken gemaakt. We gaan geen nieuwe projecten starten in de Waddenzee. We kijken enkel naar de Noordzee.’’
De vraag is of het uiteindelijk geen effect zal hebben voor het Waddengebied als er zoveel meer geboord wordt in Noordzee?
,,Het is niet zoveel meer. We willen in de komende jaren zorgen dat we zo snel mogelijk het aardgasverbruik in Nederland verminderen. Dat doen we door over te stappen op groen gas, isolatie van woningen en ga zo maar door. Maar het gas dat we de komende jaren gebruiken, moet toch ergens vandaan komen. En gas uit Qatar betekent geld overmaken naar een onvrije land en gas uit Amerika is vervuilend schaliegas, daar komt veel CO2 bij vrij. Dan zou ik zeggen: laten we het dan uit onze eigen Noordzee halen, zorgen dat we het in hand hebben. Daardoor worden de kosten lager en het is minder vervuilend dan de alternatieven.’’
Welke landen komen er op een zwarte lijst als we meer gas nodig hebben?
,,Geen. Ik wil dat we als Nederland eerst kijken of we iets zelf kunnen doen. Denk aan groene waterstof en dan pas importeren. De voorkeur gaat eerst uit naar bevriende landen. Als dat niet kan, zou ik zeggen: laten we voorkomen dat we van één of twee landen afhankelijk worden. Want we zien ook dat we in de energietransitie heel afhankelijk van China zijn geworden.’’
Té afhankelijk?
,,We zijn té afhankelijk van China. We importeren het grootste deel van onze zonnepanelen uit China, en een heleboel andere belangrijk grondstoffen waar we afhankelijk van zijn voor de energietransitie komen ook uit China. Je ziet dat Nederland en Europa zich bewuster worden van de risico’s. Als er een conflict zoals tussen China en Taiwan komt, kunnen zij ons helemaal afknijpen voor al die duurzame producten.’’
Van welke partijen in de Kamer verwacht u steun?
,,Van links tot rechts begrijpt iedereen dat we minder afhankelijk moeten worden van onvrije landen. De energiecrisis, het conflict in Oekraïne was een wake-upcall. In deze onzekere wereld moeten we niet meer op deze landen aangewezen zijn voor schone en betaalbare energie in de toekomst.’’
GroenLinks zal geen voorstander zijn van meer gas winnen uit de Noordzee.
,,Klopt. Maar de wet gaat erover dat we uiteindelijk meer zelfvoorzienend zijn. De wet zegt niet dat dat via gas moet of via wind of kernenergie. En ik denk inderdaad dat een GroenLinks-minister daar andere keuzes in zou maken dan een VVD-minister.’’