Inzake het pensioenfonds en failliet in Detroit. Dat zie ik het ABP nog niet doen. Let vooral even op die laatste truc van het uitschrijven van obligaties met een hoge coupon.
Het bankroet van Detroit is bij verre het grootste in zijn soort. Het kwam er omdat de stad zijn lopende rekeningen en zijn schuldeisers niet langer kon betalen. Door het faillissement aan te vragen wist de stad zich tijdelijk tegen die schuldeisers te beschermen.
Het herstructureringsplan is officieel nog niet bekendgemaakt, maar eensluidende lekken, wijzen aan dat werknemers van de stad en gepensioneerden er beter vanaf komen dan de schuldeisers. Gepensioneerden zouden 4 tot 5 procent inleveren op hun pensioen, en meer op hun ziekteverzekering, daar waar de schuldeisers dikwijls maar tien procent van hun geld zouden terugzien.
Wat liep er fout?
Detroit verloor massaal bewoners. In 1950 was Detroit, toen nog het centrum van 's werelds auto-industrie, de vijfde stad van de VS, met 1,8 miljoen inwoners. Nu is dat teruggevallen tot een derde: 650.000.
Die terugloop is niet alleen het gevolg van de crisis in de automobielsector. Detroit heeft opeenvolgende financiële crisissen proberen aan te pakken door belastingen op te trekken, en daarbij ook woninglasten. Bewoners verhuisden naar goedkopere plaatsen in de buurt, dikwijls getransporteerd door auto's die ze zelf hadden geassembleerd. Leegstand en verkrotting waren het resultaat. Tienduizenden woningen, honderden glorieuze panden, ooit opgetrokken door rijke bewoners, zijn vervallen en wachten op de slopershamer.
In tijden van hoogconjunctuur bleven besparingen uit. En in tijden van crisis en massale werkloosheid wierf de stad aan, ook al liep het inwonerstal terug. Zoals in vele steden werd de pensioenlast langzaamaan even hoog als of zelfs hoger dan de loonlast.
De stad werd gaandeweg inefficiënter. De belastingen werden dan wel verhoogd, maar er was geen systeem om ze te innen. In 2011 betaalde 47 procent van de huiseigenaars geen belastingen, gedeeltelijk omdat ze te arm waren om te betalen, maar vooral omdat de belastingdienst zodanig slecht georganiseerd was, dat ze vergat te innen.
Maar los van die corruptie waren er altijd deals gaande die, gekoppeld aan ondoorzichtige boekhouding, de putten vergrootten die er toch al waren. Als een investering van het pensioenfonds meer opleverde dan verwacht, kregen gepensioneerden een dertiende maand en een bonus uitgekeerd. Als de investering van het pensioenfonds minder opleverde dan verwacht, of verlieslatend bleek, bleef men toch gewoon uitkeren, en soms extra's uitkeren. Op den duur werd die dertiende maand een feitelijke verworvenheid. Over een periode van 20 jaar, zo becijferde de Detroit Free Press, zijn er voor bijna 2 miljard dollar aan onaangekondigde en niet onderhandelde bonussen uitgekeerd, aan werknemers zowel als aan gepensioneerden. Politici die probeerden de situatie te veranderen, braken hun tanden op het verzet van werknemers/gepensioneerden en vakbonden, die de feitelijke leiding van de pensioenfondsen hadden.
Tegen 2005 waren de pensioenfondsen uitgeput, en leek het erop dat de stad 2000 werknemers zou moeten ontslaan om pensioenen te kunnen blijven uitkeren. Dat was zonder toenmalig burgemeester Kwame Kilpatrick gerekend die onder gejuich van Wall Street een ingewikkelde reddingsoperatie op het getouw zette. Kilpatrick, de man die vorig jaar tot een zware gevangenisstraf werd veroordeeld voor afpersing etc., kreeg er zelfs een onderscheiding voor.
De stad schreef pensioenobligaties uit, waarbij de kopers gegarandeerd 6 procent interest zouden ontvangen. De obligaties dekten (tijdelijk) de tekorten, maar de interest, die in 2005 realistisch leek, werd het naarmate de jaren vorderden minder. En de constructie met obligaties, eerst zo toegejuicht, is nu verantwoordelijk voor een vijfde van de put van Detroit.
In de vijftien maanden sinds het faillissement is aangevraagd, werd er koortsachtig met alle partijen onderhandeld. Ook over het voorstel dat aan rechter Rhodes wordt voorgelegd, is al met de betrokken partijen besproken.
Hoewel geen enkele partij zich al officieel heeft uitgesproken, wordt ervan uitgegaan dat werknemers en gepensioneerden van de stad het voorstel zullen aanvaarden, en dat schuldeisers zich met hand en tand zullen verzetten.
De zittingen duren ten laatste tot 17 oktober. Daarna zal rechter Rhodes oordelen.
Knack.BE